ششم بهمن ماه 1400، عایشه ملک، بانوی پاکستانی اهل ایالت پنجاب، با پیشینه قضاوت در دیوان عالی ایالت پنجاب، به عنوان اولین قاضی زن در دیوان عالی پاکستان سوگند یاد کرد. شایان ذکر است که در سطح ایالتی، پیش از خانم عایشه ملک، خانم عالیه نیلم نیز جزو قضات در دیوان عالی ایالت پنجاب بود، ولی در سطح عالی فدرال(دیوان عالی پاکستان، که بالاترین سطح قضاوت است) این اولین بار است که بانو عایشه ملک از قضات خانم به این رتبه منصوب می شود.

پس از تایید شورای عالی قضایی و کمیسیون قضایی پارلمان پاکستان، عارف علوی به عنوان رئیس جمهور پاکستان، حکم بانو عایشه ملک را برای قضاوت در دیوان عالی این کشور امضا کرد و رئیس قوه قضائیه پاکستان (قاضی گلزار احمد) مراسم سوگند یادکردن این بانو را در دیوان عالی این کشور برگزار کرد.1

رئیس کمیسیون قضایی پارلمان پاکستان (فاروق حامد نایک) در این باره گفت: ما قانون ارشدیت را ملغی نمی کنیم، اگر بانویی توانسته است برای اولین بار به این سمت دست پیدا کند، بر اساس قابلیت های فردی خودش به این سمت رسیده است، همچنین ما قاضی عایشه ملک را بخاطر منافع ملی انتخاب کردیم.2

انتخاب عایشه ملک به عنوان اولین قاضی زن در دیوان عالی پاکستان خط بطلانی بود بر بسیاری از باورهای نادرست، درباره حقوق زنان در پاکستان. در پی برگزاری این مراسم و انتخاب عایشه ملک به عنوان اولین قاضی زن در دیوان عالی پاکستان، بسیاری از مقامات بلند پایه پاکستان از جمله: نخست وزیر پاکستان(عمران خان) و رئیس قوه قضائیه پاکستان(قاضی گلزار احمد) به وی این اتفاق مبارک را تبریک گفتند، همچنین بسیاری از وکلا و فعالان حقوقی در زمینه حقوق زنان خوشحالی خود را از انتخاب این بانو(عایشه ملک) ابراز کردند.3

 پیش از این انتخاب خانم نگار جوهر، در سال 1399، به عنوان اولین بانو، در سمت معاون فرمانده ارتش پاکستان نیز باعث خوشحالی بسیاری از وکلا و فعالان حقوقی در زمینه حقوق زنان شد، لازم به ذکر است خانم نگار جوهردر حال حاظر به عنوان فرمانده بخش پزشکی ارتش پاکستان فعالیت می کند.4

نظریه کارشناسی:

تاکنون پیشرفت های زیادی در زمینه تحقق بخشیدن به حقوق زنان برای رسیدن به جامعه ای امن و مطلوب برای بانوان در پاکستان صورت گرفته است، اما علیرغم همه تلاش های انجام شده، حقوق مد نظر فعالان در این زمینه (برابری جنسیتی) با واقعیت های جامعه پاکستان فاصله بسیاری دارد، به طوری که بر اساس گزارش های رسمی، شاخص جهانی برابری جنسیتی، پاکستان در رتبه 153 از 156 کشور مورد بررسی، قرار دارد.5

خوشبختانه دولت پاکستان برای پیشرفت در این حوزه برنامه های زیادی را به سرانجام رسانده است، برای مثال تصویب قانون ضد تجاوز جنسی، در سال 1399، از جمله برنامه هایی است که دولت، در راستای پیشگیری از تجاوزات جنسی در این کشور انجام داده است، پیش از این بین سال های 1383 تا 1395; 4،734 گزارش خشونت علیه زنان در اقصی نقاط پاکستان ثبت شده بود، همچنین 15،000 گزارش از خشونت علیه زنان از جانب خویشاوندان و منتصبین به قربانیان ثبت شده است، نیز 1،500 گزارش از اعمال خشونت از جانب اهل خانه به بانوان (جنایات ناموسی) گزارش شده است، از سویی به دلیل خلاءهای قانونی در این زمینه، همچنان تعداد محکومیت ها بسیار پایین است و تنها 2.5 درصد از شکایت ها منجر به صدور حکم محکومیت شده است.

با تلاش های صورت گرفته از جانب دولت و فعالان حقوقی در این زمینه سبب شده است تا سیستم یکپارچه ثبت و پیگیری گزارش ها راه اندازی شود، همچنین در این سیستم هویت قربانی پوشیده خواهد ماند که باعث می شود تا قربانیان بتوانند به آسانی جرم (خشونت) اعمال شده را گزارش کرده و پیگیری کنند.6

پس از به قدرت رسیدن دولت عمران خان، فعالیت ها در این زمینه شتاب بیشتری گرفته است و از انتصابات و فعالیت های دولت و فعالان در این زمینه مشخص است که دولت برنامه بلندمدتی را برای پیشرفت در این زمینه، در پیش دارد. همچنین از سخنان رئیس کمیسیون قضایی پارلمان پاکستان چنین استنباط می گردد که این گونه انتصابات نیز بر اساس برنامه ای از پیش تعیین شده و بر اساس قابلیت های فردی بانوان در حال افزایش و انجام است.

منابع:

1. Pakistan’s first woman Supreme Court judge Ayesha Malik sworn in | Women News | Al Jazeera

2. Justice Ayesha Malik appointed as first female judge of Supreme Court – Newswire

3. Pakistan’s first woman Supreme Court judge Ayesha Malik sworn in | Women News | Al Jazeera

4. Pakistan Army appoints Nigar Johar as first female lieutenant general (geo.tv)

5. Global Gender Gap Report 2020 - Reports - World Economic Forum (weforum.org)

6. Examining Women's Rights in Pakistan - The Borgen Project