ترانس ها یا تراجنسیتی ها یا ترانسجندرها در پاکستان تا اعلام رای دیوان عالی این کشور در سال 2018 با هدف رسمیت بخشی جنس سوم جامعه، از هر نوع حقوق قانونی و اجتماعی محروم بودند. این افراد که در کودکی و نوجوانی اغلب از سوی خانواده هایشان طرد می شوند نه تنها از تحصیل در مدارس ابتدایی و متوسط محروم هستند بلکه اکثرا به تسهیلات بهداشتی و بیمارستانی نیز دسترسی ندارند. ترانس ها که در پاکستان به آنها خواجه سرا نیز گفته می شود به صورت گروهی زندگی می کنند و اکثرا به گدایی می پردازند یا به فعالیت های غیر اخلاقی روی می آورند.
برای فهم بهتر این مقاله که سعی شده است به مشکلات و جایگاه کنونی ترانس ها یا خواجه سراها در کشور مسلمان نشین و همسایه پاکستان بپردازیم در مرحله اول ترانس ها را مورد بررسی کوتاه قرار می دهیم:
گرایش های جنسیتی متفاوت در پاکستان کدامند؟
در پاکستان افراد با گرایش های جنسیتی متفاوت را خواجه سرا یا ترانس می نامند و این افراد را میتواند به عناوین زیر تقسیم کرد..
1) ترانس ها( تراجنسیتی ها یا ترانسجندر) افرادی هستند که هویت جنسیتی یا بیان جنسیت آنها با جنسیت انتسابی هنگام تولدشان متفاوت است. زن یا مرد ترنس هر دو مرد تصور می شوند اگر چه اندام جنسی منتسب به هویت جنسیتی خود را نداشته باشند. واژه ترنس که اختصار ترنس جندر است. بیشتر افراد تراجنسیتی اشفتگی جنسیتی را در دوره ای از زندگی خود تجربه می کنند. فراموش نشود تراجنسیتی بودن متفاوت از گرایش جنسی است و افراد تراجنسیتی گرایش های جنسی متفاوت دارند.
تراجنسیتی نقطه مقابل هم سو جنسیتی است. هم سو جنسیتی فردی است که هویت جنسیتی و بیان جنسیت اش با جنسیت منتسب به او هم سو است.
2)بینا جنس یا اینتر سکس نیز افرادی هستند که از نظر بیولوژیکی مانند اندام جنسی، هورمون، کروموزوم ها با هنجارهای تعریف شده باینری جنس متفاوت است. به این معنی که اندام جنسی مربوط به یک جنس را دارند اما موی صورت، لحن صدا توزیع چربی در بدن ساختار استخوانی و استقامت ماهیچه ای او کم و بیش شبیه جنس دیگر است.
3)دو جنسیتی ها: یا جنس دوگانه یک اصطلاح است که افرادی را توصیف می کند که رفتار اجتماعی بین زنانه و مردانه دارند. دوجنسیتی ها مایل به طی کردن مراحل تغییر( هورمون درمانی، جراحی و غیره ) نیستند زیرا این افراد خود را هم مرد و هم زن می دانند و نمیتوانند به یکی از این دو جنس تغییر کنند. دو جنسیتی ها مانند دیگر دگر جنس گونه ها جسم خود را اشتباه تصور نمی کنند و مایل به تغییر در جسم خود نیستند.
قانون حمایت از حقوق افراد تراجنسیتی
قانون تراجنسیتی ها که در سال 2018 توسط پارلمان ملی پاکستان تصویب شد از یک طرف توسط فعالان حقوق بشری مورد استقبال گسترده قرار گرفت؛ اما از سوی دیگر انتقادهای گسترده ای را نیز در پی داشت و بسیاری از فعالان مذهبی آن را اقدامی در راستای حمایت از حقوق دگرباشان جنسی یا ال جی بی تی ( رنگین کمانی) که همان همچنس گرایان هستند عنوان کردند.
بشرا بشیر در مقاله ای که در تاریخ 9 مارس( 18 اسفند 1401) در روزنامه دیلی تایمز منتشر شد درباره این قانون جنجالی مینویسد...
این قانون از سوی کمیسیون بین المللی حقوق دانان به عنوان امری بی سابقه و نقطه عطفی در تاریخ حقوق بشری پاکستان قلمداد شده است؛ اما سوال این است که با توجه به اینکه هدف این قانون در راستای ارائه حقوق اولیه به خواجه سراها یا ترانس ها بوده است و قصد داشته است به نارضایتی یک جامعه حاشیه نشین رسیدگی شود، چرا انتقادهای گسترده ای در جامعه به دنبال داشته است؟
در این مقاله آمده است موضوع ترانس ها از زمان تشکیل کشور مسلمان نشین پاکستان تا سال های اخیر یکی از موضوعاتی بوده است که کمترین اهمیتی به آن داده نشده است. در سال2009 میلادی با بالا رفتن جمعیت این قشر محروم و فراموش شده یعنی خواجه سراها، مسئله تامین حقوق مشروع آنها وارد گفتمان سیاسی و حقوقی پاکستان شد.
نویسنده نوشت: اما گروه های مذهبی با چندین بند این قانون به شدت مخالف هست. حالا به دو بند مهم و مورد مناقشه قانون تراجنسیتی ها( حمایت از حقوق) 2018 میپردازیم...
بر اساس بند 2(f) قانون،"هویت جنسیتی" عبارت است از "درونی ترین احساس شخص از خود به عنوان مرد، زن یا ترکیبی از هر دو یا هیچ کدام که می تواند با جنسیت تعیین شده در بدو تولد مطابقت داشته باشد یا نباشد." این تعریف مورد تایید کمیسر حقوق بشر شورای اروپا است اما برآیند این تعریف با اصول اسلامی در تضاد است.
بند 2(n) قانون،"فرد تراجنسیتی" به عنوان کسی که:
- "اینترسکس"(بیناجنس) با "ترکیبی از ویژگی های تناسلی مرد و زن یا ابهامات مادرزادی" است. یا
- "خواجه در بدو تولد مرد است، اما تحت برش تناسلی یا اخته قرار می گیرد". یا
- «مرد تراجنسیتی، زن تراجنسیتی، خواجه یا هر شخصی که هویت جنسیتی یا بیان جنسیتش با هنجارهای اجتماعی و انتظارات فرهنگی بر اساس جنسیتی که در زمان تولد به آنها اختصاص داده شده متفاوت است»
خانم بشرا در ادامه آورده است: در این قانون اصطلاحات بسیار ضعیف تعریف شده است گنجانیدن افراد بین جنسیتی(بیناجنس) در رده تراجنسیتی اقدام نادرستی است که باعث می شود افراد دو جنسیتی از حمایت قانونی محروم بمانند و این خلاف اهداف این قانون تصور می شود. هر چند تراجنسیتی ها و دو جنسیتی ها از نوعی اختلالات رنج می برند اما باید گفت که مشکل تراجنسیتی ها روانی است اما مشکل دو جنسیتی ها فیزیکی و بیولوژیکی است. دو جنسیتی ها میتوانند برای درمان مشکل خود به پزشک متخصص رجوع کنند اما تغییر هویت جنسیتی به دلیل مشکلات روانی نمیتواند مورد تایید اسلام و شرع، قانونی باشد. با این حال این افراد برای بازگشت به هویت واقعی خود باید مورد روان درمانی و دیگر درمان ها در علوم پزشکی قرار گیرند بدون اینکه جنس خود را تغییر دهند.
نویسنده مقاله می گوید: بنابراین قانونی کردن این فرایند یعنی تغییر جنس دادن به بهانه مشکلات روانی میتواند جامعه را به سوی فساد اخلاقی سوق دهد. این در حالسیت که این قانون به برخی از جدی ترین موارد نقض حقوق بشر که افراد بین جنسیتی با آن روبرو هستند نمی پردازد و آن سکوت در برابر نتایج زیان بار درمان های هورمونی غیر ضروری و تهدید کننده زندگی است که برای افرادی که با ویژگی های جنسی غیر معمول متولد می شوند تجویز می شود تا ظاهر آنها مطابق باینری های جنسیتی کلیشه ای شود. این نوع عمل جراحی هورمونی به دردهای روحی روانی و جسمی منجر می شود و شخص در نهایت تا مادام العمر به افسردگی دچار می شود .
خانم بشرا در ادامه مینویسد: این قانون باید شامل پیشنهادهایی باشد که انجمن ها و سازمان های مردم نهاد در حمایت از دو جنسیتی ها ابراز می دارند. کاستی های این قانون به قدری فراگیر، روشن و واضح است که حتی مورد انتقاد خود دو جنسیتی ها قرار گرفته است. الماس بابی از فعالان حقوق بشری ترانس ها و دو جنسیتی ها در گفتگو با رسانه ها نگرانی های خود را از محتوای این قانون ابراز داشت. وی این قانون را تنها برای افرادی مفید دانست که در پی تغییر جنسیت خود هستند.
مقاله نگار پیشنهاد کرد که قانون حمایت از حقوق افراد تراجنستی باید توسط اشخاص و کارشناسانی که به تفاوت های پزشکی بین دو جنسیتی و تراجنسیتی و همچنین دستورات اسلامی آگاهی کامل دارند، مورد بررسی مجدد قرار گیرد. اولین کاری که باید انجام داد این است که تراجنسیتی ها را از دو جنسیتی ها تفکیک داد. بقیه بندها نیز باید بر این اساس مورد بازبینی و بررسی مجدد قرار بگیرد.
نتیجه نهایی این نوع اقدامات نیز باید در راستای ارتقاء جایگاه اجتماعی خواجه سراها یا دو جنسیتی ها (اینترسکس ها) باشد و از عادی سازی چیزی که کاملا در تضاد با ارزش های دینی و اسلامی است به شدت خودداری کرد.
مدارس ترانس ها در پاکستان
جمیعت ترانس ها با گرایش های جنسی متفاوت (خواجه سراها) در پاکستان افزایش چشمگیری یافته است به نحوی که میتوانیم این افراد را در جای جای شهرهای کوچک و بزرگ مشاهده کنیم. بزرگتر شدن جامعه ترانس ها ضرورت هایی را نیز بوجود آورده است که یکی از آنها توجه جدی به آموزش و تحصیل با هدف بالا بردن سطح زندگی آنهاست.
اولین مدرسه ترانس ها در ژوییه سال 2021 در مولتان از سوی مراد راس؛ وزیر آموزش دولت محلی پنجاب با حضور 18 دانش آموز ترانس افتتاح شد. این مدرسه از سوی بخش آموزش دولت محلی پنجاب با هدف ایجاد فرصت تحصیل برای یافتن شغل و زندگی بهتر برای ترانس ها احداث شد و وزیر پاکستانی نیز از تاسیس بیشتر مدارس ترانس در آینده خبر داد. در این مدرسه ترانس ها می توانستند از مقطع اول تا دوازدهم تحصیل کنند.
دولت پاکستان سپس به طور متوالی در سه شهر دیگر ایالت پنجاب از جمله بهاوالپور، لودهران، دیره اسماعیل خان و همچنین لاهور مرکز ایالت، مدارس جداگانه برای ترانس ها افتتاح کرد که مورد استقبال و حمایت سازمان های مردم نهاد و حقوق بشر قرار گرفت.
در شهر اسلام اباد نیز مدرسه ترانس ها راه اندازی شده است. همچنین مدارس دینی ترانس ها نیز در برخی نقاط پاکستان متون درسی اسلامی را به ترانس ها می آموزند.
ترانس ها اکنون از چه حقوقی برخوردار شدند؟
در جامعه به شدت سنتی پاکستان، اکثر خانواده های پاکستانی پس از آگاهی از اینکه فرزندانشان ترانس است آنها را طرد می کنند. در صورتی که این کودکان با خانواده هایشان زندگی کنند مدارس از پذیرفتن آنها خودداری می کنند و اگر مدارس هم این کودکان را برای تحصیل بپذیرند از سوی دانش آموزان به شدت مورد تبعیض قرار میگیرند به نحوی که کودکان ترانس به دلیل انزوا یا رفتار های نامناسب از سوی دانش آموزان و یا حتی معلمان مجبور به ترک تحصیل می شوند.
راس، وزیر محلی پاکستانی در ایالت پنجاب نیز با تایید رفتارهای ناشایست و نامناسب با دانش آموزان ترانس در مدارس گفت: به دلیل چالش های روحی روانی که کودکان ترانس در مدارس معمولی با آن دست به گریبان هستند تصمیم گرفتیم مدارس مخصوص ترانس ها را پس از تصویب حقوق ترانس ها در پارلمان در این ایالت افتتاح کنیم.
از سوی دیگر دولت محلی ایالت سند در دسامبر 2021 میلادی با تصویب یک لایحه در صحن مجلس به منظور طرح حمایت از حقوق ترانس ها، یک کرسی در شوراهای شهری و شهرداری ها به ترانس ها اختصاص داد.
ترانس ها در پاکستان همچنین با برگزاری تظاهرات و راهپیمایی هایی خواهان برخورداری از حقوق شهروندی مانند دیگر شهروندان عادی پاکستان هستند. در نوامبر 2022 میلادی صدها تن از ترانس ها با تجمع در هال فریئر در کراچی با حمل مجسمه ای کفن پوش خواستار حقوق شهروندان عادی شدند.
این افراد از تبعیض های گسترده در جامعه انتقاد کرده خواستار حق آموزش و تحصیل و بهره مندی از تسهیلات پزشکی و بهداشتی شدند. ترانس ها همچنین از قتل ترانس ها و عدم پیگیری قانونی برای شناسایی عاملان قتل نیز با دادن شعارهایی خشم و نارضایتی خود را اعلام کردند.
البته قبلا ترانس ها از داشتن کارت هویت محروم بودند اما پس از اینکه به عنوان جنس سوم به رسمیت شناخته شدند اکنون میتوانند به اداره ملی بانک داده و ثبت احوال مراجعه کرده کارت ملی دریافت کنند وسپس با دریافت گذرنامه به خارج از کشور نیز سفر کنند.
موفقیت فیلم ترانس جویلند از پاکستان
پس از برجسته شدن موضوع ترانس ها در پاکستان در چند سال اخیر، فیلم جویلند یا "سرزمین خوشبختی" نیز توسط صائم صادق ساخته شده بود که این فیلم توانست به چند جشنواره بین المللی نیز راه یابد. این فیلم جایزه بخش فیلم های ال جی بی تی جشنواره کن سال 2022 را به عنوان بهترین فیلم از آن خود کرد.
این فیلم که داستانش به زندگی یک رقاصه ترانس و رابطه با یک جوان می پردازد همچنین توانست به جشنواره فیلم اسکار سال 2023 میلادی راه یابد. البته این فیلم به دلیل محتوایش با مخالفت احزاب مذهبی روبرو شد و دولت مجبور شد در ابتدا این فیلم را ممنوع کند اما برای راه یابی به جشنواره فیلم اسکار مجوز محدود پخش به این فیلم داده شد.
منبع: ش روزنامه آپ نیوز / تریبیون/ دیلی تایمز/ گلوبال سیتیزنس
https://apnews.com/article/pakistan-lifestyle-c2e4728d5261a233141dd8a2f62a86f1
https://dailytimes.com.pk/1070659/transgender-persons-act-why-so-hue-and-cry/
https://www.globalcitizen.org/en/content/pakistan-first-transgender-school-madrasa/
نظر شما