شهر پیشاور به عنوان دروازه ای به شبه قاره، با تاریخ باستانی تقریباً 3000 ساله و مهد تمدن گندهارا، همیشه مرکز جذب فاتحان، بازرگانان و گردشگران بوده است.

قبل از حرکت به سوی هندوستان متحده، پادشاهان و خانواده های ثروتمند در دوره های مختلف قلعه ها، ویلا ها و خانه های ییلاقی در پیشاور می ساختند تا تسلط خود را بر این منطقه تقویت نمایند و حداکثر سرمایه را به دست بیاورند.

اما با گذشت زمان، این مکان های تاریخی دوران مغول، بریتانیا و سیک به دلیل عدم حمایت، تغییر شرایط آب و هوایی و نداشتن منفعت مالی، شکوه خود را از دست داده اند.

یکی از این مکان های تاریخی دوران مغول “باشگاه خان ‘در شهر پیشاور می باشد. این مکان معروف به باشگاه خان است، پس از تبدیل شدن به انبارهای آرد و فروشگاه‌های محلی، معماری جذاب باستانی و کارهای چوبی کمیاب خود را تا حد زیادی از دست داده بود.

ساختمان چهار طبقه باشگاه خان واقع در نزدیکی چوک ، یادگار تاریخی که توسط مغول ها در سال 1800 میلادی در زمینی به مساحت  126متر مربع ساخته شده است که به دلیل کمبود امکانات در وضعیتی فرسوده قرار گرفته که بازدیدکنندگان این ساختمان از دیدن یک ساختمان غبارآلود و مملو از آرد، علوفه و سایر مایحتاج روزانه به فروش می رسید ناامید و آزرده خاطرمی شدند.

اما این ساختمان تاریخی در پیشاور در1995 م ، توسط عنایت الله خان  و با همکاری تاجرآمریکایی به نام مارتین جی دیویس، به هتل زیبایی تبدیل شده و این بنا ی تاریخی به دلیل آثار هنری منحصر به فرد چوبی و فضای آرامش بخش خود در مدت زمان کوتاهی گردشگران زیادی را از سراسر جهان جذب کرد و به یک مکان گردشگری در شهر پیشاور تبدیل گردیده است .

ساختمان و مکان تاریخی و باستانی "خانه ستی" در کوچه ستیان، محله ای که در دوران بریتانیا ساخته شده است، در فاصله یک کیلومتری باشگاه خان قرار دارد و به دلیل سازه های چوبی منحصر به فرد و معماری خاص و کمیاب خویش توانسته است مقصد گردشگران زیادی از اقصا نقاط جهان باشد .

این بنای تاریخی در سال 1886م در زمینی به مساحت 834 متر مربع توسط ستی کریم بخش، تاجر بین المللی به ویژه کشورهای آسیای مرکزی با الهام از معماری مسلمانان بخارا ی ازبکستان ساخته شده است.

فواد اسحاق، رییس اسبق اتاق بازرگانی و صنایع دستی سرحد ایالت خیبرپختونخوا، در خصوص خانه ستی اظهار داشت: این بنا شامل قسمت های زیرزمین، حیاط و طبقه اول می باشد. خانه ستی یکی از ویژگی های متمایز شهر پیشاور بوده و این شگفتی معماری بایستی حفظ گردد.

رییس اسبق اتاق بازرگانی و صنایع دستی سرحد ایالت خیبرپختونخوا گفت: بنده بسیار تحت تاثیر معماری، سازه های دارای تهویه و طراحی و معماری ویژه این خانه بوده، که در جهان بسیار نادر است.

وی گفت: دولت ها در کشورهای جهان از چنین بناهای تاریخی با معماری خاص با جذب گردشگرداخلی و خارجی درآمد هنگفتی کسب می کنند ، اما پاکستان که دارای خانه و آثار تمدن گندهارا و سند که به عنوان میراث فرهنگی و ملی در یونسکو به ثبت رسیده است هیچ بهره ای از آن نمی برد ، اگر به درستی از این آثار تاریخی تمدنی نگهداری شود، می توان از مزایای اقتصادی زیادی برخوردار شد.

منظورالحق، سفیر اسبق در مصر و ریاض عربستان سعودی اظهار داشت: این مکان ها بایستی از طریق رسانه های دیجیتال به دنیا معرفی شوند و این وظیفه ادارات دولتی به ویژه میراث فرهنگی و گردشگری است که از چنین میراث ارشمند تاریخی و باستانی محافظت نماید.

منظورالحق افزود: می توان داستان های رایج میان مردم در خصوص این بناهای قدیمی و تخیلات آنها را دست مایه یی برای ساخت درام و فیلم در مورد تمدن گندهارا و سند مورد استفاده قرار داد، زیرا جهان غرب فیلم های مختلفی مانند ایندیانا جونز و مومیایی ارایه داده و همچنین فیلم هایی در خصوص تمدن های مصر ، ایران و یونان ساخته شده است .

بخت زاده خان، افسر ارشد پژوهشی موزه باستان شناسی خیبرپختونخوا گفت: به طور مشابه، جامعه عمومی و جامعه مدنی به طور یکسان مسئولیت به اشتراک گذاری ویدئوها و کلیپ های میراث پاکستان ازجمله: موزه  ملی پیشاور، گورگاتری، تخت بای، تاکسیلا، سوات و موهنجو دارو را برای معرفی در جهان داشته و با ساخت مدل های سه بعدی از مکان های مختلف تمدن سند و گندهارا را برای ترویج باستان شناسی و گردشگری مذهبی ارایه نمود.

با اشاره به اهمیت تاریخی خانه ستی، بخت زاده گفت: دولت خیبر پختونخوا پس از حفظ آن در قالب پروژه آزمایشی میراث فرهنگی، آن را به یک موزه تمام عیار تبدیل نموده است.

افسر ارشد پژوهشی موزه و باستان شناسی خیبرپختونخوا گفت: در این پروژه حدود 5000 متر مربع ازمنطقه خانه ساعت باستانی تا گورگهتری بازسازی شده است که شامل 85 بنای تاریخی دوره مغول، بریتانیا و سیک بوده و همچنین وادی علی مردان خان در اردوگاه پیشاور ازدوره استعمار و گورگهتری و سرای باستانی دوران مغول بازسازی و برای گسترش و صنعت توریست و جذب گردشگر آماده شده است.

وی گفت: علاوه بر بازسازی بناهای فوق ، تکمیل و مرمت موزه تاریخی پیشاور که از بناهای دوره بریتانیا بوده و حاوی بیش از 30000 اثر و داستان کمیاب از زندگی بودا می باشد از دیگر آثار مرمت شده است .

بخت زاداه بیان داشت: کار حفاظت از مسجد تاریخی مهابت خان نیز با هزینه ای بالغ بر160 میلیون روپیه در حال انجام است که علاوه بر زیباسازی، تزیین و سیستم نورپردازی آن در شب در خطوط موزه پیشاور صرف تزئینات مسجد نیز خواهد شد.

بخت زاده افزود: کارشناسان بین المللی برای تکمیل عملیات مرمت و بازسازی این مسجد تاریخی بر اساس استانداردهای جهانی تا سال آینده دعوت به همکاری خواهند شد.

https://urdu.app.com.pk/urdu