پس از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان، در آگوست 2021 ، طالبان موفق شد دوباره کنترل کشور را به دست بگیرد. آنها بار دیگر حکومت خود را به عنوان امارت اسلامی افغانستان اعلام کرده و از زمان بازگشت آنها به قدرت در آگوست2021 تاکنون حدود سه سال می‌ گذرد. و اگر هر دو دوره را در نظر بگیریم، در دولت هشت ساله خود(دوره اول آنها پنج سال (1996-2001) و دوره دوم آنها تا به امروز سه سال) در حوزه آموزش دختران و نقض حقوق بشر به ویژه حقوق زنان همیشه مورد انتقادات گسترده‌ و شدید قرار گرفته و تحریک طالبان پاکستان نیز به دلیل همگونی ملیتی، فرهنگی و تاثیر پذیری از آنان آموزش زنان را تضاد با احکام شرع و فرهنگ اسلامی می ‌دانند. در حالی که این نوع نگاه طالبان ناشی از برداشت سنتی، قبیله‌ ای و بنیاد گرایانه رهبران فکری این گروه از آموزه‌ ها و احکام دین اسلام است. مخالفت با آموزش و تعلیم و تربیت دختران رابطه نزدیک و تنگاتنگی با فرهنگ پشتون ها دارد.

پس از چند سال وقفه بار دیگر روند زنجیره وار حمله به مدارس دخترانه در مناطق شمال غربی پاکستان فعال شده و عناصر افراطی بار دیگر مدرسه دخترانه را در منطقه وزیرستان شمالی به آتش کشیده اند.

بر اساس جزئیات منتشر شده، پس از وقوع دو حمله انفجاری به مدارس دخترانه در منطقه وزیرستان ایالت خیبرپختونخوا، بار دیگر عناصر افراط گرا یک مدرسه دخترانه واقع در منطقه رزمک از توابع شهرستان وزیرستان شمالی را به صورت شبانه مورد حمله قرار داده و ساختمان آن را آتش زدند.

به گفته پلیس در نتیجه این آتش سوزی چندین دستگاه رایانه به همراه اثاثیه و دیگر تجهیزات مدرسه از بین رفت. مهاجمان پس از این حمله از منطقه متواری شدند و تلاش ها برای شناسایی و دستگیری آنها ادامه دارد.

لازم به ذکر است پیش از این نیز 2 مدرسه دخترانه واقع در مناطق وزیرستان شمالی و وزیرستان جنوبی هدف حمله عناصر ناشناس قرار گرفته بود که منجر به تخریب بخشی از ساختمان کلاس های درس این مدارس دخترانه شده بودند.

مشکل طالبان با آموزش زنان

با توجه به عملکرد و اظهارات مراجع رسمی طالبان و با مرور گذرا بر کارکرد این گروه در این حوزه، می ‌توان گفت که طالبان با آموزش دختران در مدارس برخی از مشکلات اساسی دارند:

مشکل نخست طالبان با آموزش دختران، تأثیر قابل توجه فرهنگ پشتون‌ ها بر تفکر و ایدئولوژی طالبان بوده که برخی تأثیرات در چندین جنبه اصلی نمایان می ‌شوند:

پدر سالاری و نقش ‌های جنسیتی محدود:

پدر سالاری: فرهنگ پشتون به شدت پدرسالار است و مردان را به عنوان رؤسای خانواده و تصمیم‌ گیران اصلی معرفی می‌ کند. طالبان این نگرش را تقویت کرده و بر آن اساس قوانین سخت‌ گیرانه‌ ای در مورد زنان وضع می‌ کنند.

نقش‌ های جنسیتی محدود: بر اساس فرهنگ پشتون، زنان عمدتاً به وظایف خانه‌ داری، تربیت فرزندان و مراقبت از خانواده محدود می ‌شوند. طالبان با تاکید بر این نقش‌ ها، مشارکت زنان در عرصه‌ های اجتماعی، آموزشی و حرفه ‌ای را محدود می‌ سازند.

ناموس و محافظت از زنان:

مفهوم ناموس: مفهوم عزت و ناموس در فرهنگ پشتون بسیار قوی است. این مفهوم به محافظت شدید از زنان خانواده و محدود کردن تعاملات اجتماعی آنها برای جلوگیری از هرگونه تخطی از اصول اخلاقی و شرف خانواده تأکید دارد. طالبان این مفهوم را به افراط کشانده و محدودیت ‌های شدید بر رفتار و حضور اجتماعی زنان، تلاش می‌ کنند از ناموس خانواده ‌ها حفاظت کنند.

محافظت از زنان: به نام محافظت از زنان، طالبان محدودیت ‌های شدیدی بر آموزش، اشتغال و آزادی‌ های اجتماعی زنان اعمال می‌ کنند، تا آنها را از تهدیدات احتمالی بیرونی محفوظ نگه دارند.

تعصب فرهنگی و مذهبی:

تعصب فرهنگی: فرهنگ پشتون به شدت مقاوم در برابر تغییرات اجتماعی و فرهنگی است. طالبان با بهره‌  گیری از این تعصب فرهنگی، هرگونه تلاش برای تغییر وضعیت زنان و بهبود حقوق آنها را به عنوان تهدیدی برای هویت فرهنگی تلقی می‌  کنند.

تفسیر دینی: طالبان از تفسیر خاص و سخت ‌گیرانه‌ ای از شریعت اسلامی پیروی می‌ کنند که با ارزش‌ ها و سنت ‌های فرهنگ پشتون در هم تنیده شده است. این تفسیر محدودیت‌ های زیادی برای زنان قائل است و بهانه‌ ای برای اجرای سیاست‌ های سرکوب گرانه طالبان فراهم می‌ کند.

نقش قبیله‌ ای و نظام جرگه:

نظام جرگه: سیستم سنتی قبیله ‌ای جرگه در تصمیم ‌گیری‌ های اجتماعی و قضایی طالبان نقش مهمی دارد. این سیستم که مبتنی بر اصول سنتی و مرد سالارانه است، اغلب حقوق و آزادی ‌های زنان را نادیده می‌ گیرد و محدودیت ‌های بیشتری برای آنها ایجاد می ‌کند.

مقاومت در برابر نوآوری و تغییر:

مقاومت در برابر تغییر: فرهنگ پشتون و به تبع آن طالبان، به شدت در برابر تغییرات اجتماعی و نوآوری‌ ها مقاومت می ‌کنند. هرگونه تلاش برای بهبود وضعیت زنان و ارتقاء حقوق آنها به عنوان تهدیدی برای فرهنگ و هویت سنتی محسوب می ‌شود.

محدودیت در محتوای آموزشی:

طالبان بر این باورند که محتوای آموزشی باید با فرهنگ بومی و تفسیر آنها از اسلام کاملاً همخوان باشد. آنها مخالف تدریس موضوعاتی هستند که با دیدگاه‌ های دینی و فرهنگی ‌شان مغایرت دارد. این می‌ تواند شامل علوم اجتماعی، هنر، و بسیاری از جنبه‌ های علوم مدرن باشد.این تأثیرات فرهنگی باعث شده ‌اند که طالبان نگرشی به شدت محدود کننده و سرکوب گرانه نسبت به زنان داشته باشند و از هرگونه تغییری که ممکن است وضعیت زنان را بهبود بخشد، جلوگیری کنند.

مشکل دوم این گروه با آموزش دختران و سوزاندن مدارس آنان، که در موارد مذکور گزارش شده، عبارت است از:

ترس از تغییر اجتماعی: طالبان نگران هستند که آموزش دختران باعث تغییرات اجتماعی و فرهنگی شود که با ارزش‌ های سنتی و تفسیر آنها از اسلام ناسازگار است. آنها می ‌خواهند از نفوذ ایده‌ ها و ارزش‌ های مدرن و غربی در جامعه جلوگیری کنند و معتقدند که مدارس دخترانه ممکن است این نفوذ را تقویت کنند.

ایجاد رعب و وحشت: یکی از استراتژی ‌های طالبان برای کنترل جامعه، ایجاد رعب و وحشت است. سوزاندن مدارس دخترانه به عنوان یک اقدام خشونت ‌آمیز می ‌تواند جامعه را مرعوب کند و به والدین و دختران پیام دهد که از رفتن به مدرسه خودداری کنند.

نماد مقاومت: مدارس دخترانه می ‌توانند نمادی از مقاومت در برابر ایدئولوژی طالبان باشند. سوزاندن این مدارس یک پیام نمادین است که نشان می ‌دهد طالبان به هیچ وجه تحمل مخالفت و مقاومت را ندارند.

نابودی امکانات آموزشی: با سوزاندن مدارس، طالبان تلاش می‌ کنند تا زیر ساخت ‌های آموزشی را نابود کنند و به این ترتیب فرصت‌ های آموزشی برای دختران را محدود کنند. این اقدامات می ‌تواند به طور مستقیم مانع از تحصیل دختران شود و به کاهش سطح سواد و آگاهی در جامعه بینجامد.

تثبیت قدرت: این اقدامات خشونت ‌آمیز می ‌تواند به طالبان کمک کند تا قدرت و تسلط خود را در مناطق مختلف تثبیت کنند. آنها می ‌خواهند نشان دهند که می‌ توانند به راحتی هرگونه فعالیتی را که با ایدئولوژی‌ شان مغایرت دارد، سرکوب کنند.

این اعمال طالبان با محکومیت شدید از سوی جامعه بین‌المللی و سازمان‌ های حقوق بشری مواجه شده است. بسیاری از کشورها و سازمان‌ ها معتقدند که آموزش حق اساسی هر فرد است و نباید به خاطر دیدگاه افراطی دین و سنت های فرسوده از آنها دریغ شود.

منبع: 

https://urdu.geo.tv/latest/366734-

https://jang.com.pk/news/1354866

https://urdu.arynews.tv/unknown-persons-blew-up-2-schools-in-north-waziristan/

https://urdu.arynews.tv/another-girls-school-torched-in-n-waziristan/

https://www.aaj.tv/news/30388515