مدارس خارجی در ترکیه

بحران‌های اخیر میان وزارت آموزش و پرورش و مدارس خارجی در ترکیه، به ویژه مدارس فرانسوی و آلمانی، مسئله‌ای پیچیده است. مدارس خارجی، به ویژه مدارس متعلق به کشورهای اروپایی مانند فرانسه، آلمان و اتریش، در ترکیه از دیرباز وجود داشته و بر اساس پیمان لوزان فعالیت می‌کنند. این مدارس به دلیل وجه قانونی خود و تاریخچه‌ی طولانی، معمولاً در چارچوب مقررات آموزش و پرورش ترکیه عمل می‌کنند و به نظر می‌رسد که مشکلی با وزارت آموزش و پرورش نداشته باشند.

این مدارس به طور مشابه با سایر کالج‌های ترکیه عمل می‌کنند، پذیرش دانش‌آموزان از طریق «آزمون جامع پذیریش دبیرستان»، ارائه برنامه درسی مشابه و اعطای دیپلم مشابه که دانش‌آموزان با استفاده از آن‌ها می‌توانند در آزمون  کنکور دانشگاه شرکت کنند و وارد دانشگاه‌های ترکیه شوند.

اما ممکن است در حال حاضر، با توجه به تقاضای بالا و پذیرش تعداد بالای دانش‌آموزان ترک، اختلاف نظرهایی در مورد نحوه پذیرش و مدیریت این مدارس وجود داشته باشد زیرا از اساس این مدارس برای کارکنان و خانواده‌های سفارتخانه‌های خارجی تاسیس شده‌اند. ولی به دلیل افزایش تقاضا از سوی خانواده‌های ترک، پذیرش دانش‌آموزان ترک نیز در این مدارس صورت می‌گیرد. این موضوع باعث شده است که دانش‌آموزان از اقشار مختلف، از جمله فرزندان نمایندگان مجلس و وزرا، در این مدارس مشغول به تحصیل شوند.

مهم است که از نزدیک به تحولات و تغییرات در این زمینه توجه کنیم تا بتوانیم به درک بهتری از وضعیت موجود و راه‌حل‌های ممکن برسیم.

به طور خلاصه در حال حاضر، دلیل اصلی بحران‌های پی‌درپی در رابطه با مدارس خارجی به چندین عامل مربوط می‌شود:

1. میزان پذیرش دانشجویان خارجی، گفته می‌شود که دانش‌آموزانی که از مدارس خارجی فارغ‌التحصیل می‌شوند، به راحتی و با استفاده از سهمیه‌های دانشجویان خارجی وارد دانشگاه می‌شوند. اگرچه این موضوع سال‌ها پیش حل شده بود و وزارت آموزش و پرورش، شورای عالی آموزش و پرورش (YÖK) و سازمان سنجش (ÖSYM) بارها اعلام کرده‌اند که فارغ‌التحصیلان این مدارس از سهمیه‌های دانشجویان خارجی بهره‌برداری نخواهند کرد، اما هنوز هم مشکلاتی در این زمینه وجود دارد.

2. مسئله معادل‌سازی مدارک: برای دیپلم‌های خارجی همانند دیپلم‌های داخلی، همان روندهای معادل‌سازی اجرا می‌شود و این موضوع به درستی پیگیری می‌شود. بنابراین، تغییر در این زمینه به نظر منطقی نمی‌آید.

3. سیاست‌های پذیرش دانشجویان خارجی: دانشگاه‌ها در ترکیه به دنبال جذب دانشجویان خارجی هستند و این موضوع به طور خاص شامل دانشجویان سوری نمی‌شود. در حقیقت، دانشگاه‌ها برای جذب هرگونه دانشجوی خارجی در تلاش‌اند.

4. قانون اصل عمل متقابل (مُتِکابیلیت) : یکی از دلایل بحران، محدودیت‌هایی است که در زمینه تأسیس مدارس مشابه در کشورهای دیگر وجود دارد. در گذشته، مدارس مذهبی در کشورهای دیگر به راحتی تأسیس می‌شدند، اما اکنون در بسیاری از کشورها، مدارس ترک تحت نظارت بنیاد معارف فعالیت می‌کنند.

5. درخواست‌های آموزش  دروس دینی: ممکن است یکی از دلایل بحران، مخالفت کشورهای میزبان با آموزش دروس دینی در مدارس خودشان باشد. این موضوع ممکن است باعث شده باشد که ترکیه نیز درخواست‌هایی مشابه را از مدارس خارجی مطرح کند و این نوع درخواست‌ها به‌عنوان فشار برای پذیرش این درخواست‌ها مطرح شده باشد.

6. افزایش تعداد مدارس بین‌المللی: در سال‌های اخیر، تعداد مدارس بین‌المللی، به ویژه مدارس با ریشه‌های عربی، به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. مسائل مربوط به وضعیت قانونی، برنامه درسی و نظارت بر این مدارس می‌تواند منجر به بحران‌های آموزشی و سیاسی شود.

در نهایت، پرسش‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود عبارتند از:

- در ترکیه، علاوه بر مدارس فرانسوی و آلمانی، چند کشور دیگر مدارس مشابه دارند؟

- این مدارس چه مدت در ترکیه فعالیت می‌کنند؟

- چه تعداد از این مدارس دانش‌آموزان ترکی را نیز پذیرش می‌کنند؟

- وزارت آموزش و پرورش تا چه حد به نظارت بر این مدارس پرداخته است؟

- در مورد مدارس بین‌المللی عربی، چه تعداد آنها فعال است و وضعیت قانونی، برنامه درسی و نظارتی آنها چگونه است؟

یوسف تکین وزیر آموزش و پروش ملی ترکیه، در مورد موضوع مدارس خاص نظرات خود را به شرح زیر بیان کرده است:

1. این مدارس، در شرایط عادی، جایی در قوانین ما ندارند. بنابراین تنها در صورتی امکان فعالیت دارند که قوانین را رعایت کنند؛ در غیر این صورت، فعالیت آنها از نظر قانونی هیچ وجهی ندارد.

2. در روزهای آتی، ما از مدارس مذکور دعوت می‌کنیم تا در چارچوب قانونی مطابق با قوانین جمهوری ترکیه، و قانون اساسی آموزش ملی

3. ما مایلیم که برای ۱۲ مدرسه مذکور که مبنای قانونی ندارند، بر اساس یک توافق بین‌المللی که دو کشور می‌توانند بر روی آن توافق کنند، مبنای قانونی ایجاد کنیم.

4.ما در تلاشیم تا یک توافق بین‌المللی امضا کنیم که به ویژه فرزندان شهروندان ترک در اروپا بتوانند به صورت دموکراتیک و آزاد، فرهنگ و زبان مادری خود را بیاموزند.

آیا در این مرحله اگر تمام مدارس سفارت تصمیم بگیرند که «دیگر دانش آموز ترک نمی‌پذیریم»، مشکل حل خواهد شد؟

در واقع، آنها همین کار را انجام می‌دهند. آیا وزارت آموزش و پرورش هنوز هم مصمم به بازرسی خواهد بود؟

شایان ذکر است :

1_ مدارس خارجی در ترکیه به دوصورت فعالیت می نمایند. مدارسی که زیر نظر سفارتخانه های خارجی هستند ومعلمین آنها از سوی کشور شان تامین می شود. قوانین آموزش ملی ترکیه را اجراء نمی کنند واجازه بازرسی به وزارت آموزش ملی ترکیه نمی دهند.   اعتراض مردم ودولت ترکیه به این گونه مدارس در روز های اخیر زیاد شده است.

این مدارس زیر نظر وزارت آموزش ملی ترکیه است که در سال های اخیر نیز توسعه یافته است. وباید استاندارد های آموزش ملی ترکیه را رعایت نمایند واز سوی وزارت آموزش ملی ترکیه مورد بارزسی قرار می گیرند. 

2-دولت ترکیه اخیرا سخیت گیری ها و فشارخود را به مدارس خارجی که زیر نظر سفارتخانه های(بویژه غربی ها  )  خارجی فعالیت می نمایند افزایش داده است. بنظر می رسد بدنبال اقدام متقابل در کشور های غربی است تا در کشورهای همانند فرانسه، آلمان وبرخی از کشور های غربی مدارس ترکی را توسعه دهد  .

منبع خبر:https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/abbas-guclu/yabanci-okullar-7161435