رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان، در مراسم اهدای "جوایز ویژه فرهنگی ۲۰۱۹-۲۰۲۰" وزارت فرهنگ و گردشگری که در کاخ ریاست جمهوری برگزار شد، با خرده گرفتن به ملت هایی که از زبان خود محافظت نمی کنند گفت: امروزه شاهد به کار بردن عبارات انگلیسی توسط جوانان این مرز و بوم هستیم که به طور نامحسوس یکی از دلایل تشدید این وضعیت، گسترش رسانه‌های اجتماعی و جاافتادن اصطلاحات آن در زندگی روزمره می باشد. 

وی مهمترین عنصر فرهنگی یک ملت را، عنصر زبان دانست که مردم یک جامعه آن را از گذشتگان به ارث می برند و وظیفه انتقال آن به آیندگان را دارند. اردوغان با تاکید به اینکه فرهنگ با زبان شکل می گیرد و با زبان به نسلهای آینده منتقل می‌شود گفت؛ ملتی که زبان خود را از دست بدهد همه چیز را از دست داده است. بدون زبان؛ انسان، خانواده، جامعه، ملت، فرهنگ و تمدن به وجود نخواهد آمد، پس می بایست در حفظ و انتقال این عنصر مهم  فرهنگی دقت کافی و وافی داشته باشیم.

اردوغان با اشاره به افزایش استفاده از عبارت زبان های بیگانه و تلخ دانستن حقیقت موجود گفت؛ هنوز به میزان کافی به مسئله زبان پرداخته نشده است و امروزه شاهد آن هستیم که شکاف حاصل از انحلال واژگان غنی ترکی با عباراتی که ریشه فرانسوی و انگلیسی دارند، پر شده است، به طوری که امروزه جوانان و حتی فارغ التحصیلان دانشگاهی ما، قادر به خواندن سنگ نوشته‌های مزار پدربزرگان یا حتی آثار ۷۰-۸۰ سال پیش نیستند. و همچنین آثار ساده نویسندگان برجسته ترک از جمله؛ یحیی کمال، احمد حمدی تانپینار، پیامی صفا، نصیب فاضل و ... را بدون کمک فرهنگ لغت درک نمی کنند. تلفیق زبان رسانه های اجتماعی و زبان کوچه بازار که در سالهای اخیر گسترش یافته است، یک زبان عجیب که نه ترکی است و نه انگلیسی را تولید نموده است. نمونه هایی مانند:"Forwardکردن "،" Down بودن "،" Set کردن ".

وی در ادامه گفت؛ گرفتن کلمات از زبان های دیگر یک نقص نیست و تا زمانی که به ساختار زبان صدمه وارد نکند به نوعی غنی سازی زبان شمرده می شود. با الهام از مرحوم جمیل مریچ وی سخنان خود را اینگونه ادامه داد: "امروز ، زبان ما ضعف دارد، مفاهیم لغزنده شده است و کلمات بی ریشه یا با ریشه های زبان های بیگانه در حال رشد است. امروز، از سیاست گرفته تا هنر، از روابط انسانی تا آموزش، اساس مشکلات ما در بسیاری از زمینه‌ها مشکل زبان است. بدون حل این مشکل، ما نمی توانیم، در مورد سایر مسائل تصمیم بگیریم."

اردوغان با تأکید بر توسعه زبان ترکی در جغرافیای گسترده ای که به زبان ترکی صحبت می شود، به یکی از بزرگترین سرمایه گذاری های دولت در حفاظت از زبان ترکی در مقابل حمله زبان های خارجی، بهبود و غنی سازی آن اشاره نمود.

اردوغان با تاکید به وظایف مهم افراد موثر جامعه از جمله سیاستمداران،دانشمندان، روزنامه نگاران، استادان دانشگاه، معلمان و حتی خانواده ها در برابر حفظ زبان، گفت: "من انتظار دارم همه نویسندگان و متکلمان، به ویژه در حوزه فرهنگ و هنر، از زبان ترکی محافظت کنند. زبان موضوعی بالاتر از سیاست و ایدئولوژی است.

اردوغان با مرور تاریخی تغییرات مربوط به زبان و رسم الخط ترکی، گفت: ترکیه در طول تاریخ در چهار راه تمدن‌ها واقع بوده و شاید تا به امروز این موضوع مورد غفلت گذشتگان قرار گرفته است. امروز ما موظفیم تا به طور مستمر از میراث باستانی هزاران ساله خود نیز در زمینه‌های مختلف فرهنگی، از معماری گرفته تا موسیقی، از زبان و ادبیات گرفته تا آثار نادر، محافظت کرده و هر روز آنها را غنی سازی نماییم زیرا این آثار در طول تاریخ نشان دهنده شکوه تمدن ما و اجدادمان می باشد.

توضیح:

رجب طیب اردوغان همانطور که در طول زمان حکومت آک پارتی در سخنرانی های مختلف اعلام نارضایتی خود را از تغییرات رسم الخط و الفبا زبان ترکی به لاتین بیان نموده است، در سخنرانی روز ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ در مراسم اهدای جوایز ویژه وزارت فرهنگ و گردشگری، بار دیگر به نکات قابل توجهی اشاره نمود. وی در سخنان خود تغییراتی که حکومت های گذشته در ساختار زبان ترکی و رسم الخط آن انجام داده اند را باعث دور شدن جوانان از گذشته و تاریخ خود دانست و به عدم درک و خواندن متون تاریخی، ادبی ترکیه توسط جوانان تاکید نمود. در همین راستا توسعه آموزش زبان های فارسی و عربی، یکی از اهداف مهم مورد نظر دولت آک پارتی در حوزه آموزش ملی می باشد. شایان ذکر است در سال های اخیر با اضافه نمودن دروس اختیاری آموزش زبان فارسی و عربی در مدارس امام خطیب، که تعداد آنها در کشور ترکیه به ۴۵۰۰ مدرسه می رسد، دولت آک پارتی گام مهمی به سوی این هدف برداشته است.

تهیه و تنظیم : مسعود حقیقت

منابع :

۱-    https://www.hurriyet.com.tr/

۲-    https://www.cnnturk.com/