منبع: مجموعه مقاله «سمینار بین المللی سفرهای ژینگ حه به غرب و گفتگوی تمدن»، شماره ۲، سال ۲۰۲۰

دینگ جون (Ding jun)

الف

زبان فارسی به عنوان زبان مهم حامل فرهنگ ایرانی - اسلامی، در طول تاریخ نقش بسیار مهمی در برقراری ارتباط و تبادل فرهنگ های شرقی و غربی داشته است. به دلیل گسترش گسترده فرهنگ اسلامی از غرب به شرق، زبان فارسی در آسیای میانه و منطقه غربی کشور چین بسیار گسترش یافته و مورد استفاده قرار گرفته است و در بسیاری از زبانها از جمله زبانهای ملیتهای اقلیت مسلمان ما از درجات مختلفی تاثیر گرفته است. حقایق تاریخی نشان می دهد که چین یکی از کشورهای جهان است که زبان فارسی را در اوایل معرفی کرده و فعالیت های آموزشی مربوطه را انجام داده است. فعالیت های آموزش زبان فارسی که توسط مردم همه اقوام کشورمان انجام می شود، مانند روابط دوستانه بین چین و ایران، دارای سابقه ای طولانی، روند توسعه طولانی و فعالیت های عملی غنی است، و سهم مهمی در توسعه پایدار بلند مدت مبادلات فرهنگی چین و ایران (ایران) داشته است. این روند توسعه مبادلات فرهنگی چین و ایران را از یک جنبه منعکس کرد، و نه تنها بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ آموزش زبان های خارجی است، بلکه همچنین بخش مهمی از تاریخ مبادلات فرهنگی چین و ایران و تبادلات دوستانه بین مردم چین و مردم ایران است.

     مبادلات تاریخی بین چین و ایران باستان سابقه طولانی دارد. از اوایل سلسله هان بیش از ۲۰۰۰ سال پیش، چین و ایران با هم مرتبط بودند. در زمان سلسله هان غربی، ژانگ چیان (Zhang qian) دو بار از مناطق غربی بازدید کرد و "جاده ابریشم" را که بعداً در سراسر جهان شناخته شد، باز کرد و در این مدت به ایران رسید. پس از ژانگ چیان، بان چائو (Ban chao) و گان یینگ (Gan ying) سلسله هان شرقی دو بار برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد ایران به مناطق غربی سفر کردند. در زمان سلسله های تانگ و سونگ، مبادلات بین چین و غرب (مناطق غربی) بیشتر شد، جاده ابریشم رونق بیشتری یافت، تعداد زیادی از بازرگانان ایرانی برای تجارت به چین آمدند و بسیاری از آنها برای مدت طولانی در چین اقامت گزیدند. آنها همراه با اعرابی که برای تجارت در چین آمده بودند و سایر مسلمانان از همه اقوام در مناطقه غربی، " فَن که" (Fan ke) خوانده شدند. اینها به تدریج مناطق مسکونی نسبتاً متمرکز را در برخی از شهرهای بزرگ در امتداد ساحل جنوب شرقی مانند گوانگژو (Guang zhou)، چوآنژو (Quan zhou)، هانگژو (Hang zhou) و یانگژو (Yang zhou) تشکیل داده و مساجد جامع را تاسیس کردند و شروع به آموزش آموزه ها و دانش فارسی و عربی در مساجد کردند. این پیشگفتار تاریخ طولانی آموزش زبان فارسی در کشور چین است.

     در سلسله یوان، ساختار سیاسی چین و حتی آسیای میانه و آسیای غربی دستخوش تغییرات عظیمی شده بود. مبادلات و جابجایی پرسنل بین چین و کشورهای خارجی بسیار مکرر بود. تعداد زیادی از مسلمانان فارس، آسیای میانه و عرب از جمله سربازان، صنعتگران، بازرگانان، دانشمندان و سایر پرسنل، یکی پس از دیگری به سرزمین چین آمدند. در طول تاسیس امپراتوری یوان، این مسلمانان غربی، معروف به "هوی هوی"، نقش مهمی در سیاست، نظامی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و فناوری، دیپلماسی و بسیاری از زمینه های دیگر داشتند و باعث شدند زبان فارسی در چین گسترش یابد و مورد استفاده قرار گیرد. فارسی و عربی نه تنها زبانی بود که در زندگی روزمره و زندگی مذهبی تعداد زیادی از "هوی هوی غربی" مورد استفاده قرار گرفت، بلکه زبان های اصلی مبادلات بین المللی در سیاست، فرهنگ و فناوری چین در آن زمان بود. چاپ، کاغذ، ظروف چینی، منسوجات و سایر فن آوری ها و صنایع دستی پیشرفته، و همچنین صنایع دستی و محصولات فن آوری مانند ابریشم، چینی، باروت و قطب نما ... از طریق پارس و مسلمانان عرب به غرب حتی تا اروپا منتقل شد. در همان زمان، فن آوری و فرهنگ نسبتاً پیشرفته ایران و عربستان و مقدار زیادی از ادبیات و علم و فناوری نیز به چین گسترش یافت و زمینه های مختلفی از جمله نجوم، تقویم، پزشکی، ریاضیات، نظامی و معماری را در بر گرفت. زبان فارسی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای ارتباطی در امور داخلی و دیپلماسی سلسله یوان، توسط دربار شاهنشاهی ارزش داشت . دولت مرکزی سلسله یوان همچنین یک مدرسه رسمی سطح بالا برای پرورش "تاریخ ترجمه" – "هوی هوی گوء زی شوء" (Hui hui guo zi xue) تأسیس کرد. "تاریخ ترجمه" به کارکنان مسئول ترجمه اسناد رسمی و مدیریت مالی در بخشهای مختلف دولتی اشاره دارد. بعدا، آن را "هوی هوی گوء زی جیان" (Hui hui guo zi jian) نیز می گفتند، و زبان" اِستفی" (زبان فارسی) تدریس می کرد. زبان استفی در واقع نمادی خاص است که برای مدیریت مالی بر اساس فارسی و عربی استفاده می شود[۱]. "هوی هوی گوء زی جیان" به عنوان اولین مدرسه زبان های خارجی در کشور من در نظر گرفته شده است[۲]. در همان زمان، از زمان سلسله های تانگ و سونگ، "فَن که بومی" که مدت طولانی در چین زندگی می کردند و تعداد زیادی از "مردم هوی هوی" از مناطق غربی که در هنگام تاسیس سلسله یوان به شرق آمدند، شروع به چینی سازی کردند، به تدریج گروه قومی هوی را را تشکیل دادند، در سراسر کشور پراکنده شدند، و در جاهای مختلف مساجد تاسیس کردند، و فعالیتهای مطالعاتی راجع به آثار کلاسیک های فارسی، عربی و اسلامی در مساجد انجام دادند.

     به طور خلاصه، از زمان سلسله های تانگ، سونگ و یوان، بسیاری از وقایع مهم تاریخی، مانند ادامه رونق جاده ابریشم، گسترش اسلام به شرق، تبادلات متقابل فن آوری و فرهنگ پیشرفته بین چین و غرب و ظهور گروه قومی هوی، همه دستاوردهای مهم مبادلات بین تمدن های چین و خارجی از جمله مبادلان بین چین و ایران را شامل شده است. وقوع و تکامل آن با یکی از اصلی ترین ابزارهای ارتباطی بین المللی در آن زمان یعنی زبان فارسی ارتباط تنگاتنگی دارد.

ب

     در اوایل سلسله مینگ، شاهکار هفت سفر دریایی ژینگ حه (Zheng he) به غرب، ستودنی ترین رویداد در مبادلات فرهنگی بین چین و کشورهای خارجی پس از سلسله یوان بود. ژینگ حه از بسیاری از کشورهای جنوب شرقی آسیا، اقیانوس هند، خلیج فارس، دریای سرخ و سواحل شرقی آفریقا از جمله ایران امروز بازدید کرد، که به طور موثر تبادلات فرهنگی بین چین و کشورهای خارجی را ارتقا داد.

     با این حال، به طور کلی، مبادلات بین چین و غرب در خلال سلسله های مینگ و چینگ به خوبی روابط سلسله های قبلی نبود. از آنجا که سلسله فئودال اساساً سیاست ممنوعیت های دریایی را اجرا می کرد، سیاست های دنبال شده توسط سلسله های تانگ، سونگ و یوان به تدریج در حال کاهش بود. علاوه بر این، با شروع حمله استعمار اروپا به کشورهای شرقی، تبادلات چین و ایران به طور فراینده ای رو به کاهش گذاشت، و تقاضا برای زبان فارسی در سطح ملی چین و نقش آن در ارتباطات بین المللی به تدریج ضعیف شد، و تقاضای واقعی در سطح ملی بسیار کمتر از سلسله یوان است.  با وجود این، فعالیت های آموزش زبان فارسی در کشور ما متوقف نشد. در سطح ملی، سلسله های مینگ و چینگ "چهار غرفه ترجمه" را برای مطالعه و ترجمه زبان های خارجی و زبان های اقلیت تأسیس کردند، و فعالیت های آموزش و ترجمه ای را برای "زبان هوی هوی" از جمله زبان فارسی در درجات مختلف انجام داده اند، این برای مبادلات فرهنگی بین چین و ایران بسیار مفید بوده است[۳].

در صدها سال پس از سلسله های مینگ و چینگ، فعالیت های آموزش زبان فارسی در سطح غیر دولتی عمدتا در مساجد در مکان های مختلف با استفاده از آموزش مسجدی  انجام می شد و نتایج خوبی به دست آورد. پس از سلسله یوان، اگرچه تقاضا برای زبان فارسی در سطح ملی ضعیف شد، اما تقاضا در سطح قومی و مذهبی همچنان پابرجا بود و حتی از گذشته فوری تر بود، زیرا برای مسلمانانی که به اسلام اعتقاد داشتند، زبان فارسی و عربی در سلسله مینگ دیگر زبان مادری آنها نیست. افرادی که فارسی و عربی را می دانند در حال کمبود هستند. برخی از روشنفکران قوم هوی شروع به کشف روش هایی برای حفظ فرهنگ ذاتی ملت خود کردند. مدل آموزش مسجدی که توسط علمای اسلامی به نمایندگی از آقای هو دینگ ژو (Hu deng zhou) در استان شان سی (Shan xi) پیشگام شد، بوجود آمد. آموزش مسجدی سیستم آموزش نسبتاً منظم را در روند توسعه بلند مدت شکل داده و دارای مطالب آموزشی واحدی و الگوی تدریس نسبتاً پایدار بود،  و مجموعه ای از اصطلاحات  ویژه ای را برای آموزش دستور زبان فارسی، عربی و بلاغت و آموزه های اسلامی ایجاد شده است که صدها سال به نسل های آینده منتقل شده است. آموزش مسجدی در تدریس زبان فارسی و عربی، ترجمه و معارف اسلامی کشور ما اکتشافات سختی انجام داده و معلمان بسیار متبحر را پرورش داده است، به طوری که تدریس فارسی و عربی و مطالعات فرهنگی اسلامی می تواند برای مدت طولانی در کشور ما ادامه و توسعه یابد.

     آموزش مسجدی همیشه به آموزش زبان فارسی توجه داشته است، که به وضوح در مطالب سنتی آموزش مسجدی منعکس شده است. سیزده کتاب درسی سنتی برای آموزش مسجدی وجود دارد: ۱ - «پنج کتاب درباره دستور، صرف و نحو عربی»؛  ۲ - «ضوء مصباح»؛ ۳ - «ملاء»؛ ۴ - «بیان»؛ ۵ - «عقاید اسلام»؛ ۶ - «شرح وقایع»؛ ۷ - «خطبه»؛ ۸ - «اربعون»؛ ۹ -«مرصاد»؛ ۱۰ - «اشعة اللمعاة»؛ ۱۱ - « المنهاج»؛ ۱۲ - «گلستان»؛ ۱۳ - «قرآن». در میان این سیزده کتاب درسی، ۶ کتاب درسی فارسی وجود دارد که به جز قرآن، کتاب فارسی در واقع نیمی از آنها هستند. برخی از کتب درسی عربی توسط فارسی ها (ایرانی ها) نوشته شده و کتب درسی دستور زبان فارسی نیز توسط دانشمندان چینی نوشته شده اند. این اهمیت زبان فارسی در آموزش مسجدی را نشان می دهد، و همچنین نشان می دهد که کلاسیک های اسلامی ایرانی تأثیر زیادی در آموزش مسجدی برای مسلمانان چینی دارند. بسیاری از علما که در نسل های گذشته در آموزش مسجدی ظاهر شده اند، به جز زبان عربی، اکثرا در فارسی تبحر دارند. آنها با فرهنگ اسلامی ایرانی آشنا هستند، به فارسی تسلط دارند و درک کافی از فرهنگ اسلامی ایرانی دارند. این خصوصیات اساسی دانشگاهی است که معلمان مسجدی سنتی مسلمان هوی چینی باید از آن برخوردار باشند.

     علاوه بر فعالیت های آموزش مسجدی که توسط مسلمانان هوی در مناطق داخلی کشور انجام می شود، در اینجا آموزش مسجدی در استان سین کیانگ را شایان به ذکر است. در حقیقت، تاریخچه آموزش مسجدی در سین کیانگ طولانی تر است و دارای ویژگی های منحصر به فرد و دستاوردهای برجسته است. این واقعاً نشان دهنده تبادلات فرهنگی نزدیک بین سین کیانگ کشور چین و ایران در طول تاریخ است. فرهنگ اسلامی ایرانی تاثیر عمیقی بر فرهنگ اقلیت های قومی مانند ملیت اویغور در سین کیانگ داشته است. از اواسط قرن، در زمان سلسله کاراهان (Qara khanid)، اویغورها ضمن شروع به پذیرفتن حروف عربی، ۴ حروف فارسی افزودن کردند که تا به امروز ادامه داشته است و زبان اویغور تعداد زیادی از واژگان فارسی را به خود جذب کرده است. مسلمانان اویغور تحت تأثیر مدل های آموزش در ایران، آسیای میانه و منطقه عرب، الگوی آموزش مسجدی منحصر به فرد خود یعنی مدرسه را ایجاد کرده اند و فعالیت های آموزشی و پژوهشی را به زبان فارسی و عربی به طور فعال انجام داده اند و بسیاری از دانشمندان مسلط به زبان های فارسی و عربی را پرورش داده اند. به عنوان مثال، "مدرسه ساقیه" (Sajiyeh School) که در قرن دهم در کاشغر تأسیس شد، مکتب مشهوری در تاریخ است که در آن زمان از روشها و مطالب آموزشی "مدرسه نظامیه" در بغداد تقلید می کرد و هدف آن پرورش معلمان، مقامات، دانشمندان، قضات و سایر استعدادهای سطح عالی و گسترش فرهنگ اسلامی بوده است. علاوه بر زبان عربی، زبان فارسی، علم تفسیر، علم حدیث، فقه، کلام، دوره های ارائه شده نیز شامل ادبیات، تاریخ، منطق، فلسفه، ریاضیات و ... می باشد. در قرن یازدهم میلادی، زبان شناس مشهور اویغوری آقای محمود کاشغری، با بیش از ۷۰۰۰ کلمه یک شاهکار زبانشناسی «دائر المعارف فرهنگ ترکی» را به زبان عربی تالیف کرد. این فرهنگ همچنین اسناد زبانشناسی ترکی، دستور زبان، لغت شناسی و گویش شناسی را با دستور زبان فارسی و عربی مقایسه کرد و در زمینه زبانشناسی تطبیقی ​​باستان دستاوردهای برجسته ای کسب کرده است. پس از سلسله کاراهان، سلسله یارکند (Yarkang khanate) نیز بسیاری از مدارس اسلامی (مکتب) را در کشگر و جاهای دیگر تأسیس کرد. آنها در تدریس زبان فارسی بسیار موفق بودند و همچنین کارهای تحقیقاتی زیادی راجع به مطالعات تطبیقی ​​زبانشناسی و ترجمه انجام دادند، که مبادلات بین سین کیانگ و آسیای میانه و ایران در آن زمان را بسیار تقویت کرد.

پ

     در آغاز قرن بیستم، تغییرات بزرگی در سیستم سیاسی، ساختار اجتماعی و سیستم آموزش جامعه چین اتفاق افتاده است. از نظر سیاسی، انقلاب ۱۹۱۱ سلسله چینگ را سرنگون کرد، نظام مستبد فئودالی هزاران سال فروپاشی شد و جمهوری چین متولد شد و جمهوری دموکراتیک ارتقا یافت. از نظر آموزش، سیستم امتحانات سلطنتی منسوخ شد، آموزش مدارس خصوصی رو به زوال بود، و ایده های جدید و افکار جدید همچنان موجی از تغییر را ایجاد می کرد. به خصوص از جنبش فرهنگ جدید چهارم مه، تعداد زیادی از میهن پرستان پرچم دموکراسی و علم را به دست گرفتند، که تغییرات در محافل فرهنگی و آموزشی را بسیار تقویت کرده است. در این زمینه، مسلمانان هوی در سراسر کشور از روند زمان پیروی کرده و از نوآوری در آموزش سنتی مسجدی حمایت کردند. بسیاری از مدارس جدید یکی پس از دیگری تأسیس شدند ، مانند مدرسه تربیت معلم چینگ دا (Cheng da) در پکن، مدرسه تربیت معلم اسلامی در شانگهای،دبیرستان مینگ ده (Ming de) در یوننان و غیره بر توسعه زبان چینی و زبان عربی تاکید داشتند. برخی از مدارس همچنین از تدریس زبان چینی، عربی ، فارسی و انگلیسی حمایت می کردند، به این ترتیب آموزش زبان فارسی می تواند از مسجد خارج شود و با اهمیت مدرن وارد کلاس شود، که اولین تحول تاریخی در تاریخ آموزش زبان فارسی در کشور ما را تحقق بخشید. در این دوره، برخی از دانشمندان مسلمان متبحر به زبان فارسی ظهور کردند، مانند امام لی یو آی (Li yu ai) و امام وانگ جینگ ژایی (Wang jing zhai). آنها از مساجد خارج شدند و شروع به ترجمه آگاهانه محصولات فرهنگی اسلامی فارسی به جامعه کردند. به عنوان مثال، امام لی یو ژین (Li yu zhen) «شرح احادیث نبوی»، امام وانگ جینگ ژایی اثر ادبی معروف «گلستان» و غیره را به زبان چینی ترجمه کردند.

     پس از تأسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹، آموزش زبان فارسی با موفقیت وارد دانشگاه های دولتی ملی شد و یک جهش تاریخی در توسعه آموزش زبان فارسی در کشور چین به پایان رساند. پس از تأسیس چین جدید، به دلیل نیازهای فوری دیپلماسی ملی، بسیاری از کالج ها و دانشگاه ها به طور متوالی رشته های زبان فارسی را پس از دانشگاه پکن تأسیس کردند. آموزش زبان فارسی به بخشی جدایی ناپذیر از آموزش عالی کشور ما تبدیل شده و وارد مرحله جدیدی از توسعه شده است. تبادلات فرهنگی بین چین و ایران نیز وارد یک دوره تاریخی جدید شده است. تبادلات فرهنگی بین چین و ایران نیز وارد یک دوره تاریخی جدید شده است.

     دانشگاه پکن رشته زبان فارسی را در سال ۱۹۵۷ تاسیس کرد. در طول سالها، دانشگاه پکن بیش از ۲۰۰ دانشجوی کارشناسی و کارشناسی ارشد را در زمینه های زبان و ادبیات فارسی، تاریخ و فرهنگ ایران برای زمینه های مختلف مانند دیپلماسی، فرهنگ، روزنامه نگاری، اقتصاد و تجارت، علمی و سایر زمینه ها آموزش داده است. بخش زبان فارسی دانشگاه پکن در تدوین کتب درسی فارسی، تدوین لغتنامه، ترجمه و تحقیق در زمینه آثار ادبی دستاوردهای برجسته ای داشته است. کتب درسی مانند «فرسی» (خانم لی شیانگ)، «دستور زبان فارسی» (آقای زین یان شن)، «مکالمه زبان فارسی» (آقای زین یان شن و خانم تینگ هویی ژو)، «گزیده شعر فارسی» (گروه آموزش و تحقیقات فارسی بخش شرق شناسی دانشگاه پکن)، «مطالعات ترجمه فارسی به چینی»( گروه آموزش و تحقیقات فارسی بخش شرق شناسی دانشگاه پکن)، «مطالعات ترجمه چینی به فارسی»(گروه آموزش و تحقیقات فارسی بخش شرق شناسی دانشگاه پکن)، و «مطالعه و بررسی نثر فارسی باستان» (جلد اول و دوم، گروه آموزش و تحقیقات فارسی بخش شرق شناسی دانشگاه پکن) و غیره همه کتابهای درسی کاربردی هستند. فرهنگ نامه هایی مانند «فرهنگ فارسی به چینی» (گروه زبان و ادبیات شرقی دانشگاه پکن)، «فرهنگ چینی به فارسی» (زین یان شن) و غیره؛ تحقیقات دانشگاهی مانند «تاریخ ادبیات فارسی» (آقای جانگ هونگ نیان)، «تاریخ عمومی ایران» (ترجمه توسط آقای یه یی لیانگ)، «مجموعه مقالاتی ایرانشناسی در چین» (جلد یک تا سه، ویرایش توس آقای یه یی لیانگ) و غیره همگی از آثار علمی نسبتاً سطح بالایی هستند. در سال ۱۹۸۹، مرکز تحقیقات فرهنگی چین و ایران در دانشگاه پکن تاسیس شد. دانشگاه پکن همچنین بسیاری از کنفرانس های مهم دانشگاهی مانند سمینار زبان و ادبیات فارسی در چین و سمینار ایران شناسی در چین را برگزار کرده است که نقش برجسته ای در ارتقا سریع مبادلات فرهنگی چین و ایران داشته است. به طور خلاصه، طی سالهای گذشته، دانشگاه پکن دستاوردهای چشمگیری در زمینه آموزش و تحقیقات زبان فارسی داشته است. این دانشگاه گروهی از استعدادهای برجسته زبان فارسی را برای کشور ما پرورش داده، کتابهای درسی، کتابهای مرجع و آثار دانشگاهی بسیاری را تدوین و منتشر کرده، و بسیاری از آثار ادبی را ترجمه و منتشر کرده است. بسیاری از آثار شاعران مشهور پارسی باستان مانند رودکی، فردوسی، عمر خیام، مولوی، نظامی، سعدی، حافظ و ... تقریباً همه به زبان چینی ترجمه شده است. با حمایت فعال دانشگاه پکن، انتشارات ادبیات و هنر هونان نیز «گنجینه ادبیات پارس به زبان چینی» را با ۱۸ جلد و در مجموع ۶ میلیون کلمه با شکوه راه اندازی کرد، که این یک اتفاق بی سابقه در تاریخ مبادلات فرهنگی چین و ایران است.

     علاوه بر دانشگاه پکن ، دانشگاه صدا و سیمای پکن در سال ۱۹۵۸ رشته زبان فارسی را دایره کرد و طی این سالها بسیاری از روزنامه نگاران و استعدادهای رسانه ای فارسی را آموزش داده است. دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای رشته فارسی را در سال ۱۹۹۷ دایره  کرد و به سرعت پیشرفت کرد و همچنین در زمینه پرورش استعدادهای ارشد پارسی و ارتقا مبادلات فرهنگی بین چین و ایران به نتایج رضایت بخشی دست یافته است. دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای همچنین با دانشگاه شهید بهشتی در ایران رابطه همکاری بین دانشگاهی برقرار کرده و غالباً فعالیتهای تبادل دانشگاهی و فرهنگی را با ایران انجام می دهد. از این می توان دریافت که دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای دانشگاه پکن را دنبال می کند و به طور فزاینده ای نقش برجسته ای در آموزش و تحقیقات فارسی و ارتقا مبادلات فرهنگی بین چین و ایران دارد.

     بدیهی است که در روند توسعه مداوم آموزش زبان فارسی در چین جدید، همیشه تبادلات فرهنگی بین چین و ایران را به شدت ارتقا داده است. شایان ذکر است که امور آموزشی و پژوهشی فارسی چین جدید مورد استقبال مشتاقانه ایران قرار گرفته است و چین و ایران همکاری موثری در زمینه های آموزش فارسی در چین و آموزش چینی در ایران انجام داده اند. کالج ها و دانشگاه های مربوطه ایران، موسسات تحقیقاتی علمی، سفارتخانه و کنسولگری های ایران در چین، با ارسال کارشناسان، یا اهدای کتاب ها و مواد درسی، یا پذیرش دانشجویان چینی و آموزش معلمان، پشتیبانی ارزنده ای برای توسعه آموزش عالی فارسی کشور ما انجام داده اند. می توان گفت که توسعه آموزش زبان فارسی در چین جدید جلوه ای بارز از روابط دوستانه چین و ایران طی سالهای گذشته است و به پیوند مهمی برای تبادلات فرهنگی بین چین و ایران تبدیل شده است.

     بیش از نیم قرن پس از تأسیس چین جدید، کشور چین دارای تحصیلات عالی رسمی فارسی بوده و به طور مداوم در حال پیشرفت است و دستاوردهای چشمگیری به دست یافته است. این امر حمایت فکری شدیدی از ارتقا مبادلات فرهنگی چین و ایران و همکاری های دو جانبه جامع فراهم آورده است. پس از برقراری روابط رسمی دیپلماتیک بین چین و ایران در سال ۱۹۷۱، مبادلات بین دو کشور همچنان توسعه یافته است، به ویژه از زمان ورود به قرن ۲۱، روابط دو کشور به تعمیق ادامه می یابد و دیدارها بین مقامات بالایی مکرر بوده است. در ژوئن ۲۰۰۰، رئیس جمهور ایران آقای خاتمی از چین بازدید کرد؛ در آوریل ۲۰۰۲، رئیس جمهور چین آقای ژیانگ زی مین از ایران دیدار کرد. تبادل دیدارها بین دو رئیس دولت به طور موثر موجب ارتقا مبادلات جامع بین دو طرف شده است، و آموزش و پژوهش زبان فارسی کشور چین و تبادلات فرهنگی چین و ایران نیز پیشرفت زیادی را نشان داده است. پس از ابتکار رئیس جمهور ایران آقای خاتمی برای راه اندازی "گفتگوی تمدن ها" در جامعه بین الملل، بیشتر کشورها از جمله چین مورد استقبال و واکنش جدی قرار گرفت. سازمان ملل سال ۲۰۰۱ را "سال گفتگوی تمدن ها" نامید.

     بدیهی است که در قرن ۲۱ که بسیاری از کشورهای جهان، از جمله چین و ایران، متعهد به گفتگو بین تمدن ها و به دنبال توسعه صلح آمیز هستند، آموزش و تحقیق زبان فارسی در سطوح مختلف در کشور چین و نقش آنها در ارتقا مبادلات فرهنگی چین و ایران از اهمیت بیشتری برخوردار می شود. دستاوردهای در این زمینه حاصل شده است، فقط یک شروع خوبی است، عمق و عرض آن هنوز بسیار محدود است. به دلایل مختلف، معرفی، درک و حتی تحقیق متقابل چین و ایران هنوز ناکافی است. این وضعیت با وضعیت چین و ایران، دو کشور همسایه با سابقه طولانی تمدن های شرق باستان و وضعیت آنها به عنوان قدرت های منطقه ای با موقعیت های مهم استراتژیک در جامعه بین المللی امروز متناسب نیست. تبادلات عمیق فرهنگی بین دو طرف هنوز فضای زیادی برای پیشرفت دارد، این امر همچنین وظایف جدیدی را برای مطالعه آموزش زبان فارسی و رشته های مرتبط در کشور ما مطرح کرده است. مطالعه آموزش زبان فارسی در چین در قرن بیست و یکم باید از فرصت ها استفاده کند، سنت ها را پیش ببرد، پیشگام و نوآوری کند و کمک های جدید و بیشتری به توسعه مبادلات فرهنگی چین و ایران انجام دهد.