یافته‌های سلام‌وطندار نشان می‌دهد که ۲۳ نفر از ۲۶ زن گفت‌وگوشده در ۱۰ ولایت افغانستان، از حقوق اولیه‌ای که شریعت اسلامی به آنان در نظر گرفته، محروم هستند. در میان این زنان، ۱۴ نفر از آن‌ها متأهل و 9 نفر دیگر مجرد هستند. آنها، می‌گویند که حق انتخاب همسر، تصمیم‌گیری، حقوق و آزادی‌های فردی چون زندگی مستقل، سطح پوشش، آزادی‌های رفتاری و حق مهر، که شریعت اسلامی برای زنان در نظر گرفته، از آنان سلب شده است و در بی‌اختیاری کامل از سوی خانواده‌هایشان زندگی می‌کنند.

۱۴ زن متأهل، تأکید می‌کنند که خانواده‌هایشان آنها را وادار به ازدواج اجباری کرده اند. مریم ۳۰ساله، ساکن تخار، می‌گوید که برخلاف میلش و با خواست خانواده‌اش، تن به ازدواج اجباری داده و حق انتخاب همسر را پدرش از او گرفته است. «برخلاف خواستم ازدواج کرده‌ام؛ بسیار کوچک بودم که خانواده‌ام مرا به یک مرد کهنسال دادند. من اصلاً نمی‌خواستم که ازدواج کنم؛ اما پدرم برای ازدواجم، پافشاری داشت.»

رئوفه‎‌ی ۲۵ساله، ساکن هرات، نیز می‌گوید که در انتخاب همسرش هیچ نقشی نداشته است و پدر و مادرش، او را وادار به ازدواج کرده اند. «دو سال می‌شود که ازدواج کرده‌ام؛ یک فرزند دارم؛ من اصلاً شوهر خود را ندیده بودم و فقط انتخاب پدر و مادرم بود. آنها گفتند که این طور است، آن طور است، از روی انتخاب فامیل، مجبور شدم که قبول کنم.»

مهریه‌ی ۲۲ساله، ساکن کندز، می‌گوید که پدر و برادرانش حق تصمیم‌گیری را از او سلب کرده اند و اکنون او در بی‌اختیاری زندگی خود را سر می‌کند. «تصمیمی که گرفته می‌شود، از طرف خانواده‌ام است؛ آنها برای من تعیین می‌کنند که با کی حرف بزنم، چه گونه لباس بپوشم، حتی چه گونه راه بروم. من در زندگی خود اختیار هیچ چیز را ندارم و هیچ تصمیمی را نمی‌توانم بگیرم؛ چون همه‌ی تصمیم‌ها به دست پدر و برادرانم است.»

حمیده‌ی ۴۰ساله، ساکن کابل، می‌گوید با این که شوهرش توانایی مالی برای پرداخت مهریه‌اش را دارد؛ اما در اثر تابوهای موجود در جامعه نتوانسته است پس از گذشت ۱۹ سال از ازدواجش تاکنون حق مهرش را از سوی شوهرش دریافت کند. «خودم تحصیل‌کرده هستم؛ خانواده‌ام روشنفکر هستند؛ وقتی که ازدواج کردم، خانواده‌ام شرط کردند که حق مهریه را شوهرم باید بپردازد؛ اما هنوز از ترس مردم، حق مهرم را شوهرم نداده با این که توانایی مالی‌اش را دارد.»

تمنای ۳۴ساله، ساکن کابل، نیز می‌گوید که حق داشتن زندگی مستقل از سوی خانواده شوهرش نقض شده است. «اسلام به ما حق زندگی مستقل را داده؛ اما این حق از طرف فامیل شوهرم نقض شده است. شوهرم پنج برادر دارد؛ از عروسی‌های هر کدام ما خیلی می‌گذرد؛ اما تاکنون در یک جا به نحو بسیار مشکل زندگی می‌کنیم.»

تعداد از عالمان دین، می‌گویند که شریعت اسلامی زنان و مردان را از یک «دودمان» می‌داند و تأکید دارند که به لحاظ انسانی و اسلامی، زنان و مردان در حقوق اولیه‌ی خود با همدیگر یکسان هستند.

عطاءالحق انس، عالم دین، در این باره می‌گوید: «زنان و مردان از یک دودمان هستند و از نگاه شریعت اسلامی کاملاً با همدیگر یکسان هستند و فرقی ندارند. حقوق اولیه مثل حق حیات، حق آموزش، حق انتخاب همسر، حق داشتن زندگی آزاد و ده‌ها مورد دیگر. کاملاً حقوقی را که یک مرد دارد، زنان نیز دارند.»

حبیب‌الله حسام، دیگر عالم دین، نیز در اینباره می‌گوید: «از نظر شریعت اسلامی، زن و مرد در اسلام جایگاه یکسان دارند در تکالیف، حقوق اساسی و مکلفیت‌های شرعی زن و مرد در قرآن‌کریم با همدیگر یکسان هستند و هیچ فرقی ندارند نه در حقوق اساسی و نه در تکالیف دنیایی و در روز آخرت.»

تعدادی از حقوقدانان، هم از نگاه حقوقی و قوانین اسلامی جایگاه زنان و مردان را یکسان می‌دانند و تأکید می‌کنند که خانواده‌ها به استقلال فردی فرزندانشان احترام بگذارند.

نورآقا شعیب، حقوقدان، می‌گوید: «دین مقدس اسلام به عنوان اساس قوانین افغانستان، حقوق مختلف از جمله حق تصمیم‌گیری در مسائل فردی، حق تصمیم‌گیری در تعیین سرنوشت و غیره؛ حقوق را به هر فرد داده است؛ از جمله برای خانم‌ها هم در آیات کریم هم در احادیث شریف و هم در قوانین نافذه‌ی افغانستان، فقط در بعضی از مسائل مانند سفر باید مشورت خانواده را بگیرند؛ در مسائلی مانند ازدواج خوب است که نظر خانوده شان را داشته باشند؛ اما واجب نیست و باید خانواده‌ها به مستقل ‌بودن فرزندانشان احترام بگذارند.»

تعدادی از فعالان حقوق زن، نیز از نابرابری حقوق زنان و مردان در افغانستان ابزار نگرانی می‌کنند و عامل نابرابری‌های اجتماعی را ریشه در نابرابری‌های خانوادگی می‌دانند.

حسنا رئوفی، فعال حقوق زن، می‌گوید: «ما همواره از نقض حقوق اساسی زنان در جامعه و خانواده‌ها نگران هستیم. قبل از اینکه در جامعه حقوق زنان مراعات شود، باید در خانواده‌ها مراعات شود. امروز اگر چالش‌های بسیار سنگینی را ما در اجتماع و در کشور می‌بینیم، این ریشه‌ی عدم رعایت حقوق زنان از خانواده‌ها شروع می‌شود؛ بعد اجتماع را فرا گرفته و بعدا این عدم رعایت حقوق، حتی یک مملکت را تحت تأثیر قرار داده، امروز جامعه را خانواده‌ها می‌سازد.»

با این حال، مسئولان در وزارت امر به ‌معروف و نهی ‌از منکر حکومت سرپرست، با تأیید رعایت‌نشدن حقوق انسانی و اسلامی زنان در خانواده‌ها، می‌گویند که این وزارت در سه سال و نیم گذشته از ده‌ها هزار مورد خشونت خانوادگی علیه زنان جلوگیری کرده است.

سیف‌الاسلام خیبر، سرپرست وزارت امر به‌ معروف و نهی ‌از منکر حکومت، به سلام‌وطندار می‌گوید: «متأسفانه حقوقی که اسلام به زنان داده، در خانواده‌ها به دلایل پایین‌بودن سطح آگاهی عامه، جنگ‌های متمادی و نفوذ فرهنگ‌های بیگانه، باعث شدند که زنان به حقوق اساسی خود دسترسی نداشته باشند و وزارت امر به‌ معروف در سه سال و نیم گذشته از ده‌ها هزار مورد خشنونت خانوادگی و تنها از ۵۵۰۰ پرونده ازدواج اجباری جلوگیری کرده است. هدف ما این است آن حقوقی را که اسلام به زنان داده، مراعات شود.»

این در حالی است که نمایندگان شماری از کشورها در نشست‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد در باره‌ی وضعیت زنان در افغانستان، از نقض حقوق زنان ابراز نگرانی کرده و از حکومت سرپرست افغانستان خواسته اند که حقوق زنان را به گونه‌ی بهتر تأمین کند.

منبع: سلام وطندار

لینک:

https://swn.af/findings-of-salam-watandar-most-of-the-women-are-deprived-of-the-basic-rights-that-the-islamic-sharia-has-given-them