بخش آموزش نیازمند تشکیل کمیسیون اصلاحات است
رئیس دولت موقت پروفسور محمد یونس در اولین سخنرانی خود خطاب به ملت در 25 اوت 2024، اظهار داشت که حکومت ناسالم دولت قبلی سیستم آموزشی کشور را فلج کرده و هرج و مرج را در تمام سطوح آموزشی ایجاد کرده است. او در آن سخنرانی اعلام کرد که اصلاحات جامع در نظام آموزش کشور وعده دولت موقت است و کار بر روی تدوین یک برنامه درسی آغاز خواهد شد و راه اندازی مجدد مؤسسات آموزشی در محیطی خلاق، ایمن و دانش آموز پسند یکی از کارهای فوری است.
تعجب آمیز است که قیام ضد تبعیض به رهبری دانشجویان که دستور کار "تغییر دولت" را تسریع کرد، به تشکیل کمیسیون اصلاح آموزش منجر نشد. اعتراض دانشجویان به سهمیه‌های تبعیض‌آمیز در مشاغل دولتی جرقه‌ای بود که قیام توده‌ای را علیه الیگارشی ریشه‌دار و خودکامه برافروخت. همچنین این قیام به کیفیت پایین سیستم آموزشی، فقدان مهارت‌ها و شایستگی‌ها در مؤسسات آموزشی و فرصت‌هایی که از اکثریت جوانان در یک سیستم نابرابر سلب شده است، توجه کرد.
شعار پروفسور محمد یونس مبنی بر صفر فقر، صفر بیکاری و صفر انتشار کربن نیز حاکی از بازنگری عمده در اهداف و روش های آموزشی بود. تاکنون در طول ماه‌های تصدی دولت موقت، شاهد اقدامات و تصمیمات موردی در آموزش بوده‌ایم که عمدتاً در حکم اقدام آتش نشانی برای مهار هرج و مرج به ارث رسیده از رژیم گذشته و برخاسته از آشفتگی قیام اعتراضی بوده است. از سوی وزارت آموزش ابتدایی و عمومی، ابتکاری در قالب تشکیل یک کمیته مشورتی 9 نفره برای اصلاح آموزش ابتدایی و غیر رسمی برای اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت جهت بهبود و اصلاح این بخش صورت گرفته است. در حالی که این امر یک گام مثبت است، اما یک حرکت جزئی است که نگرانی های عمده در بخش آموزش را برطرف نمی کند. ضرورت کار در باره آموزش ابتدایی، نیاز به یک رویکرد و تفکر جامع در مورد سیستم آموزشی را یادآوری می کند. گفتمان عمومی و رسانه ای جامعه اکثراً از ایده تشکیل کمیسیون اصلاحات در بخش آموزش حمایت می کند. با این حال، دولت موقت موضع قطعی خود در این خصوص را ابراز نکرده است. چرا تمایلی به تشکیل کمیسیون اصلاح آموزش وجود ندارد؟ آیا به این دلیل است که تشکیل چنین کمیسیونی ممکن است خواسته ها و اعتراضاتی را از سوی طیفی از ذینفعان ایجاد کند؟ این یک نگرانی مشروع است. اما آیا انفعال یا اقدامات موردی، نارضایتی و ناامیدی دانشجویانی را که مدت‌ها در معرض سیاست‌ها و تصمیم‌های نادرستی قرار گرفته‌اند که آینده‌شان را به خطر انداخته، از بین خواهد برد؟
دولت موقت در بسیاری از حوزه‌های دشوار، پیچیده و حساس دست به تلاش‌های اصلاحی زده است. چرا باید آموزش در این خصوص کنار گذاشته شود؟ تشکیل کمیسیون، تعریف وظایف آن و تصمیم گیری در باره زمینه های کاری آن در حوزه ای پیچیده و چندوجهی مانند آموزش و پرورش، مستلزم بررسی دقیق است. بخش آموزش شامل زیربخش های اصلی با اهداف متمایز، رویکردهای آموزشی، ذینفعان، تشکیلات سازمانی و تعهدات دولتی است. برای مثال، چالش‌ها در بخش‌های مختلف نظام آموزشی مانند آموزش ابتدایی و متوسطه، آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای، آموزش عالی عمومی، آموزش عالی حرفه‌ای، سیستم مدارس دینی و یادگیری غیررسمی مادام‌العمر، متفاوت است. منطقی است که به کمیسیون اصلاحات آموزش در صورت تشکیل، فرصت بیشتری مثلا 6 ماه بجای 3 ماه که به کمیسیون های دیگر اختصاص داده شده است، داده شود. همچنین لازم است اطمینان حاصل شود که افراد آگاه و کسانی که بینشی کلان نگر نسبت به ماهیت کل نگر آموزش و تحول در آن دارند، در این کمیسیون حضور یابند.
بحث‌ها و مناظرات جاری در جامعه آموزش نشان می‌دهد که موارد و موضوعات زیر به عنوان بخشی از دستور کار اصلاحات، شایسته توجه ویژه هستند:
1.پیشبرد تلاش ها در بخش آموزش باید با یک چارچوب زمانی میان مدت و یک چشم انداز بلند مدت همراه باشد. کارهایی در این زمینه با مشارکت هر دو وزارتخانه آموزشی با حمایت یونسکو و مشارکت جهانی برای آموزش در سال 2020 انجام شد. با این حال، دولت قبلی نتوانست آن را پیگیری کند که نشان دهنده عدم وجود جدیت است .
2. باید در برنامه و استراتژی زمان بندی شده برای آموزش عمومی ابتدایی و متوسطه، آموزش و پرورش حرفه ای مرتبط با بازار، کالج های چهار ساله، استخدام دانشگاه ملی و گسترش دانشگاه با استفاده از معیارهای کیفی اولویت بندی شود.
3. برای جذب و حفظ استعدادهای برتر در تدریس باید در خصوص نحوه جذب معلم و کارکنان آموزشی تجدید نظر شود.
4. باید یک سیستم حکمرانی و مدیریت آموزشی پاسخگو و غیرمتمرکز ایجاد شود، از منابع آموزشی به طور موثر استفاده گردد و سرمایه گذاری عمومی به میزان قابل توجهی افزایش یابد.
5. به نظر و موضع دولت در زمینه کمک های خارجی و اولویت های همسو با استراتژی های پیشنهادی برای زیربخش های مختلف آموزش، کمک شود.
کمیسیون اصلاحات آموزش ممکن است از دو جهت تا حدودی متفاوت از سایر کمیسیون های اصلاحات عمل کند. اول از آنجا که ممکن است لازم باشد تصمیماتی در رابطه با فعالیت‌های آموزشی در حال انجام و مؤسسات فعال اتخاذ شود که می‌تواند بر اصلاحات پیش‌بینی‌شده آینده تأثیر بگذارد، دولت می‌تواند از مشاوره کمیسیون در مورد موضوعات حساس و شکایات طولانی‌مدت نظر و کمک بخواهد. دوم با پیش بینی یک کمیسیون دائمی آموزش و پیگیری توصیه های اجرا نشده سیاست آموزشی 2010 ، کمیسیون اصلاحات می تواند در گفتگوی عمومی در مورد ماهیت، نقش و ترکیب بدنه دائمی کمیسیون پیشنهادی شرکت کند و تا زمان تشکیل دولت سیاسی آینده به خدمت خود ادامه دهد.
نویسنده: دکتر منظور احمد استاد بازنشسته دانشگاه براک و مشاور کمپین آموزش عمومی
(روزنامه دیلی استار، سه شنبه 14 ژانویه 2025)
ملاحظه: علی رغم وجود چالش ها، موانع و مشکلات زیاد در سیسم آموزشی بنگلادش که همواره مورد بحث کارشناسان در رسانه ها و محافل ذیربط است، دولت موقت پس از روی کار آمدن در مرداد ماه 1403 در دو مرحله نسبت به تشکیل 11 کمیسیون برای اصلاحات در بخش های مختلف تشکیل داد ولی کمیسیونی برای انجام اصلاحات در سیستم آموزش کشور پیش بینی نکرد. بر این اساس برخی از کارشناسان و متخصصان حوزه آموزش بصورت مستمر ضرورت انجام اصلاحات در بخش آموزش کشور را یادآور می شوند و از دولت موقت درخواست می کنند اقدامات لازم در این خصوص را انجام دهد.
https://www.thedailystar.net/opinion/views/news/education-deserves-reform-commission-3798516
نظر شما