خلاصه مدیریتی:

آثار باستانی و اماکن تاریخی در افغانستان در زمره دغدغه­های ملی، منطقه­ای و بین المللی بوده و هست. امارت اسلامی افغانستان در حکومت اول خویش، ضدیت با فرهنگ و آثار باستانی را سرلوحه کار خویش قرار داده بود. چنانچه با وجود درخواست­های مکرر جهانی، بُت بامیان را منفجر نموده و افراد این گروه تعدادی از آثار باستانی افغانستان را غارت یا نابود نمودند. با این حال بعد از آنکه برای بار دوم قدرت را به دست گرفتند، سیاست شان نسبت به اماکن و آثار باستانی موجود در افغانستان تغییر نموده و تلاش می­نمایند تا با امکانات محدودی که دارند، جلوی تخریب و فروپاشی آنها را بگیرند. تا جایی که مسؤلین وزارت اطلاعات فرهنگ طالبان برای بازسازی اماکن تاریخی و فرهنگی از کشورهای خارجی در خواست کمک نموده اند. شایسته است جمهوری اسلامی ایران در این خصوص با امارت اسلامی افغانستان را همکاری نموده و از آن طریق به تحکیم و گسترش روابط فرهنگی دو کشور، تعمیق و تداوم ببخشد.

متن گزارش:

هفدهم فروردین ماه، تعدادی از فرهنگیان ولایت زابل افغانستان با انتشار یک اعلامیه، از نابودی آثار تاریخی و فرهنگی این ولایت ابراز نگرانی کردند. آنان از حکومت سرپرست طالبان در خواست کردند که برای پیشگیری از نابودی کامل آثار تاریخی و میراث فرهنگی و تمدنی این منطقه، دست به کار شود. به گفتۀ آنان، در صورت عدم توجه به موقع حکومت طالبان، این آثار تاریخی کاملاً فرو خواهند ریخت. بالاحصار تاریخی، قلعه شاه عالم خان، مقبره شیخ متی و منار غشی، از جمله آثار تاریخی و میراث فرهنگی ولایت زابل هستند.

امارت اسلامی افغانستان در حکومت اول خویش، ضدیت با فرهنگ و آثار باستانی را سرلوحه کار خویش قرار داده بود. چنانچه با وجود درخواست­های جهانی، بُت بامیان را منفجر نموده و افراد این گروه تعدادی از آثار باستانی افغانستان را غارت یا نابود نمودند. با این حال بعد از آنکه برای بار دوم قدرت را به دست گرفتند، سیاست شان نسبت به اماکن و آثار باستانی موجود در افغانستان تغییر نموده و تلاش می­نمایند تا با امکانات محدودی که دارند، جلو تخریب و فروپاشی آنها را بگیرند.

مسئولین ذیربط امارت اسلامی در وزارت اطلاعات و فرهنگ، تلاش دارند تا همکاری کشورهای منطقه و نهادهای بین­المللی را در راستای حفظ و ترمیم آثار باستانی افغانستان را جلب نمایند. چنانچه چندی قبل ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات از مؤسسه تیکای ترکیه درخواست کرده بود تا در جهت بازسازی قلعه اختیارالدین که به دلیل زلزله­ی اخیر آسیب دیده و نیز استحکام منارهای شهر هرات همکاری نماید. همچنین مسئولین ذیربط امارت اسلامی در نظر دارند در سال پیش­رو، برنامه­های متعدد بازسازی اماکن تاریخی را در سراسر افغانستان با کمک نهادهای مربوطه منطقه­ای و بین المللی، تطبیق و عملی نمایند.

بر همین اساس تعدادی از فرهنگیان ولایت زابل افغانستان از حکومت سرپرست امارت اسلامی افغانستان خواستند تا نسبت به آثار تاریخی و فرهنگی این ولایت توجه نموده و مانع از نابودی و فروپاشی آن شوند. زیرا ولایت زابل یکی از حوزه­های تمدنی بسیار غنی افغانستان می­باشد که آثار باستانی مهمی را در خود جای داده است. به گفتۀ آنان در صورت عدم توجه به موقع حکومت طالبان و مسئولین ذیربط، آثار تاریخی مانند بالاحصار تاریخی، قلعه شاه عالم خان، مقبره شیخ متی و منار غشی، کاملاً فرو خواهند ریخت.

ملاحظه:

مسؤلین وزارت اطلاعات فرهنگ امارت اسلامی بارها تأکید کردند که ما پروژه­هایی داریم که در اولویت هستند از جمله آنها آثارباستانی و اماکن های تاریخی می­باشد که با خطر تخریب مواجه می­باشند. ما با موسسات خارجی بارها صحبت کردیم اما متاسفانه جامعه جهانی هم آثار باستانی و تاریخی را که جز و میراث تمام مردم دنیا می­باشند، در زمره در مسائل سیاسی شامل کرده و در این بخش کمک قابل ملاحظه نکرده اند.

درگذشته مسؤلین ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت غزنی هم بار ها در مورد وضیعت ناگوار بعضی از آثار تاریخی نگرانی نشان دادند. آنها می گویند که مکررا از وزارت اطلاعات و فرهنگ خواسته اند که به اماکن تاریخی و باستانی توجه کند. به همین منظور سال گذشته نیز آقای مهاجر فراهی، معاون انتشاراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ امارت اسلامی در سفر خود به روسیه؛ از مقامات روسیه برای بازسازی اماکن تاریخی و فرهنگی خواهان کمک و همکاری گردید که الان از سوی روسیه عملی نشده است.

با توجه به اینکه حکومت طالبان با کمبود نیروی متخصص، بودجه و منابع مالی در زمینه حفظ و ترمیم آثار باستانی مواجه است، جمهوری اسلامی ایران می­تواند در این خصوص امارت اسلامی افغانستان را همکاری نموده و از آن طریق به تحکیم و گسترش روابط فرهنگی دو کشور، تعمیق و تداوم ببخشد.

منابع:

1. خبرگزاری باختر
2. طلوع نیوز
3. افغانستان اینترنشنال

تاریخ: 2/2/1403