مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیش نویس قطعنامه‌ای را برای اعلام ۱۱ جولای به عنوان «روز یادبود نسل کشی سربرنیتسا» (در بوسنی هرزگوین) تصویب کرد.جلسه رأی گیری با یک دقیقه سکوت به احترام شهید سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور فقید ایران و مقامات همراهش آغاز شد.بر اساس اعلام این رسانه، پیش نویس قطعنامه ارائه شده توسط آلمان و رواندا، با ۸۴ رای مثبت، ۶۸ ممتنع و ۱۹ مخالف به تصویب رسید.

این در حالیست که الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان در سخنانی قبل از رای گیری، اعلام کرد که پیش‌نویس قطعنامه «بیش از حد سیاسی» است.الکساندر ووچیچ، رئیس جمهور صربستان در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، خود را در پرچم کشورش پیچید. ووچیچ این اقدام را پس از آن انجام داد که کشورهای عضو، پیش نویس قطعنامه در مورد سربرنیتسا را تایید کردند.

نسل‌کشی چگونه آغاز شد؟

غیرنظامیان بوسنی، پس از اشغال شهر سربرنیتسا توسط ارتش صرب بوسنی به فرماندهی ژنرال راتکو ملادیچ در ۱۱ جولای سال ۱۹۹۵، درحالی به نیروهای هلندی وابسته به نیروهای حافظ صلح سازمان ملل پناه آورده بودند که توسط سربازان هلند به صرب‌های تندرو تحویل داده شدند.ملادیچ در اظهارات خود در آستانه عید صرب‌ها گفته بود که این شهر را به ملت صرب هدیه می‌کنم.ملادیچ به دلیل کشتار بیش از ۸ هزار بوسنیایی مسلمان در سربرنیتسا در ۱۱ ژوئیه ۱۹۹۵ از سوی دادگاه بین المللی جرایم جنگی لاهه به حبس ابد محکوم شد.در این کشتار بیش از ۸ هزار و ۳۷۲ بوسنیایی کشته شدند، بسیاری از زنان و کودکان از خانه‌هایشان آواره شدند.

جاده مرگ

در پی سقوط سربرنیتسا بخشی از جمعیت مسلمان شهر به سربازان هلندی که در کارخانه قدیمی باتری سازی مقابل مزار شهدای کنونی واقع شده پناه برده و بخشی دیگر نیز به منطقه تحت کنترل سربازان بوسنیایی که راه جنگلی بود، می‌گریزند.اما هر دو گروه سرنوشت مشابهی را تجربه می‌کنند. راه جنگلی به دلیل قتل عام‌ های گسترده‌ ای که در آن رخ داده، در میان مردم به نام «جاده مرگ» شناخته می‌ شود، راهی که هزاران نفر، اسیر دام سربازان ارتش صرب بوسنی شده و جان خود را از دست دادند.

مردمی که به سربازان هلندی پناه برده بودند، شب اول در محل کارخانه قدیمی اسکان می‌یابند اما سربازان ارتش صرب بوسنی که برای بازرسی به آنجا می روند خودسرانه اقدام به بازداشت برخی از مردان می‌ کنند.روز بعد سربازان ارتش صرب بوسنی که بیرون از اردوگاه منتظر بودند، از بین خانواده‌هایی که مشغول سوار شدن به اتوبوس بودند، مردان را جدا کرده و به قتل رساندند، سپس در گورهای دسته جمعی دفن کردند. این در حالی است که زنان و کودکان این قربانیان سال ها دور از خانه‌ های خود در تبعید به سر بردند.

نکته مهم دیگری نیز در دل ماجرای سربرنیتسا نهفته است؛ یعنی غیرقابل اعتماد بودن سازمان‌های بین المللی و قدرت‌ های بزرگ، این جنایت در حالی رخ داد که شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامه ۸۱۹، سربرنیتسا را منطقه امن اعلام کرده بود و یگانی از نیروهای هلندی حافظ صلح سازمان ملل وظیفه تأمین امنیت این شهر را برعهده داشت و نیروهای ناتو وظیفه حمایت هوایی از شهر را داشتند؛ اما هلندی‌ ها با کوچک‌ ترین فشار ارتش صرب شهر را خالی کردند و نیروی هوایی ناتو با وجود اطلاع از پیشروی نظامی ارتش صرب بوسنی، هیچ اقدامی انجام نداد.

جنایت دهشتناک سربرنیتسا برای همیشه به عنوان برگی سیاه در کارنامه سازمان ملل متحد و نیروهای حافظ صلح ثبت شده و در تاریخ معاصر نیز به عنوان لکه ننگی بر دامن قدرت‌های جهانی باقی خواهد ماند. شاید این بزرگترین درس سربرنیتسا برای جهان باشد که نمی‌توان به قول سازمان‌های بین‌ المللی و قدرت‌ های غربی اعتماد کرد.

منبع: خبرگزاری آناتولی 1403/3/3