به رغم محدودیت‌های گسترده بر زنان در افغانستان، تعدادی از زنان توانسته­‌اند در حوزه‌های مختلف کاری فعالیت خود را ادامه دهند و حتی زمینه‌ی کار را به دیگر زنان نیز فراهم کنند.

گزارش سلام‌وطندار که بر اساس گفت‌وگو با ۲۶ زن فعال در بخش‌های تجارت، صنعت، طبابت، رسانه و کشاورزی تهیه شده است، نشان می‌دهد که برخی زنان توانسته­ اند از فرصت‌های محدود بهره بگیرند و در شرایط دشوار کنونی به فعالیت خود ادامه دهند. از میان زنان گفت‌وگوشونده، نُه نفر در بخش تجارت و صنعت فعالیت می‌کنند، هفت نفر در بخش طبابت، شش نفر کشاورزی و چهار نفر در رسانه‌ فعالیت دارند.

کریمه رحیم‌یار، رئیس «مؤسسه‌ی خدمات آموزشی حرفه‌ای زنان افغان» و مسئول «بورد پیشتاز زنان افغانستان»، می‌گوید که پس از فروپاشی نظام جمهوری همواره برای ایجاد فرصت‌های کاری و ارائه‌ی خدمات مشورتی برای زنان فعالیت دارد. وی، محدودیت‌های وضع‌شده را مانع رشد سراسری زنان نمی‌داند و باور دارد که در دل محدودیت‌ها و چالش‌ها فرصت نیز برای زنان موجود است. "بیش از سه سال شده که امارت اسلامی آمده است؛ کارم را رشد داده‌ام و با خانم‌هایی که دخترانشان از تحصیل منع شده­اند، وضعیت اقتصادی خوبی ندارند و کودکانشان را می‌فروشند، همکاری می‌کنیم و خانم‌هایی که از لحاظ روانی آسیب دیده­اند، آنها را به کار مشغول کرده‌ایم و به آنان مشورت‌های رایگان می‌دهیم. "

شکریه شمس، خانم تاجر که در بخش تولید لباس فعالیت دارد نیز به این باور است که زنان نباید تسلیم شرایط شوند. "در بخش تولید لباس فعالیت می‌کنم. بعد از سقوط نظام، تصمیم گرفتم کارم را گسترش دهم و ۳۰ خانم در کارگاه ما کار می‌کنند. من باور دارم که زنان روزهای خوبی را خواهند داشت و تسلیم نشوند. " در بخش‌های دیگر، نیز زنان توانسته‌­اند راه‌هایی برای ادامه‌ی فعالیت خود پیدا کنند. «برشنا نیک‌زاد» و «محبوبه» که هر دو آموزگار بودند، می‌گویند که با وضع محدودیت‌ها در بخش‌های کاریشان، بخش‌های فعالیت دیگری را پیش گرفتند. برشنا نیک‌زاد، می‌گوید: "خودم در یکی از انستیتوها کار می‌کردم؛ اما پس از منع‌شدن زنان از کار، تسلیم نشدم و حالا در یک مرکز بهداشتی کار می‌کنم. انسان اگر بخواهد، می‌تواند برنده شود و باید انسان خود را توانا فکر کند و به خود امید داشته باشد. "

محبوبه، نیز می‌گوید: "با وجود محدودیت‌ها، تلاش کرده‌ام از فرصت‌های موجود بیشترین استفاده را ببرم. علاوه بر این، در کارگاهم به زنان دیگر فرصت یادگیری و کار می‌دهم تا بتوانند روی پای خود بایستند و از نظر اقتصادی مستقل شوند. "

برخی دیگر از این زنان که هنوز می‌توانند فعالیت شغلی داشته باشند؛ اما با درک شرایط موجود در افغانستان نگران آینده‌ی شغلی خود هستند. «شمایل موسوی»، خبرنگاری که هم‌اکنون در حوزه‌ی رسانه مشغول کار است، می‌گوید: "نگران این هستم که از کار منع شویم؛ چون در این شرایط احتمالش وجود دارد و ادامه‌ی این محدودیت‌ها بسیار برای بانوان بد است و آنان را خانه‌نشین می‌کند. امیدواری به آینده‌ی شغلی‌ام ندارم. "

«حلیمه صدیقی»، دیگر خبرنگاری که هم‌اکنون در حوزه‌ی رسانه مشغول کار است؛ او می‌گوید: "کار خبرنگاری اطلاع‌رسانی دقیق است و ما نمی‌توانیم اطلاع‌رسانی درست داشته باشیم، ادامه‌ی این محدودیت‌ها می‌تواند باعث حذف زنان از جامعه و کارشان شود و در شرایط کنونی امیدواری به کار در رسانه نداریم". با این همه، به جز از چند بخش معدود، کار زنان در همه­ی عرصه‌ها ممنوع شده است. اما کارشناسان مسائل حقوقی و جامعه‌شناسان، بر اهمیت اجتماعی و اقتصادی کار زنان در جامعه تأکید دارند و می‌گویند که حدود نیمی از پیکر جامعه را زنان تشکیل می‌دهند و «محروم‌کردن» آنها از کار، زیان‌های جبران‌ناپذیری به همه‌ی اقشار جامعه دارد. آنها، همچنین بر ایجاد فرصت‌های بدیل و استفاده از آن توسط زنان تأکید دارند.

«احمدراشد صدیقی»، جامعه‌شناس، می‌گوید: "خانم‌ها به عنوان یک بخش بزرگ جامعه در رشد تمام ابعاد اجتماعی نقش دارند و زنانی که در این شرایط دشوار همت می‌کنند، امیدواری به جامعه ایجاد می‌کنند و ما باید آنان را تشویق بکنیم تا در رشد جامعه و اقتصاد آن سهم داشته باشند. "

«نورآقا شعیب»، کارشناس مسائل حقوقی، نیز می‌گوید: "بر اساس اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر، منشور سازمان ملل متحد ایجاب می‌کند که دولت‌ها در خصوص تأمین حقوق اتباع خود کوشا باشند. حق کار، حق اولیه‌ی بشری است. دولت‌ها باید در قسمت زمینه‌سازی این حقوق سعی و تلاش کنند. "

با این حال، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی، می‌گوید که با رعایت شریعت اسلامی، زمینه‌ی کار در بخش‌های لازم برای زنان فراهم است. او می‌افزاید که هم‌اکنون ۱۵۰ هزار زن در بخش تجارت و صنعت کار می‌کنند که از آن جمله، پنج هزار زن در اتاق صنعت و تجارت ثبت شده­اند. زنان در افغانستان، علی‌رغم محدودیت‌های شدید، همچنان در برخی حوزه‌ها فعالیت دارند. رسانه، طبابت، صنعت و تجارت، مشاغل خانگی و برخی حوزه‌های دولتی، از معدود بخش‌هایی هستند که زنان هنوز در آنها حضور دارند. با این حال، تعلیق کمک‌های خارجی از سوی ایالات متحده‌ی آمریکا و کاهش حمایت‌های بین‌المللی، سبب توقف فعالیت برخی نهادها در افغانستان شده و تعداد بیشتری از زنان را به بی‌کاری کشانده است.

منبع: سلام وطندار

تاریخ: 18/12/1403

لینک:

 https://swn.af/i-used-to-work-at-an-institute-myself-but-after-women-were-banned-from-working-i-didnt-give-up