مقدمه

لیدی غلام حسین هدایت‌الله، که با نام اصلی صغری بیگم در سال ۱۹۰۴ در شهر شکارپورِ ایالت سند زاده شد، یکی از پیشگامان برجسته فعالیت سیاسی، کنشگری اجتماعی و پشتیبانی از جنبش پاکستان بود. او که از یک خانواده فئودال برخاسته بود، به نمادی از مقاومت و رهبری تبدیل شد در زمانی که حضور زنان مسلمان در عرصه سیاسی، امری نادر و اغلب ناپسند شمرده می‌شد. تلاش‌های او در جنبش پاکستان، در کنار همسر برجسته‌اش، سر غلام حسین هدایت‌الله، جایگاه او را به‌عنوان یکی از الهام‌بخش‌ترین چهره‌های زن در تاریخ استقلال جنوب آسیا تثبیت کرد.

زندگی و تحصیلات ابتدایی

صغری بیگم در خانواده‌ای سنتی رشد یافت و طبق آداب و رسوم خانوادگی، در پرده‌نشینی زندگی می‌کرد. با این حال، برخلاف محدودیت‌های محیطی، آموزش نسبتاً پیشرفته‌ای برای دختری در آن زمان دریافت کرد. او در علوم دینی تسلط داشت، به زبان‌های اردو و سندی مسلط بود و با زبان انگلیسی نیز آشنایی داشت. پس از ازدواجش در سال ۱۹۱۹ با سر غلام حسین هدایت‌الله — که در آن زمان یکی از رهبران نوظهور سند بود و بعدها به عنوان وزیر ارشد سند پیش و پس از تأسیس پاکستان خدمت کرد — افق‌های فکری و سیاسی او بیش‌ازپیش گسترش یافت.

ورود به سیاست و عضویت در لیگ مسلمانان هند

فعالیت سیاسی لیدی هدایت‌الله به‌طور رسمی در سال ۱۹۳۸ با پیوستن به لیگ مسلمانان هند آغاز شد. ورود او به سیاست صرفاً جنبه نمادین نداشت؛ او عضوی فعال در کمیته مرکزی زنان بود و نقش بنیادی در گسترش نفوذ لیگ در سطح استان سند ایفا کرد. به‌واسطه تلاش‌های سازمانی او، شاخه‌هایی از کمیته استانی در شهرهایی چون حیدرآباد، نوابشاه و دادو تأسیس شدند و زمینه مشارکت زنان محلی در جنبش استقلال فراهم شد.

در دسامبر ۱۹۴۳، در جریان جلسه سالانه لیگ مسلمانان هند در کراچی، او به عنوان رئیس کمیته پذیرش زنان انتخاب شد؛ نقشی افتخارآمیز که بیانگر توانمندی رهبری و جایگاه سیاسی روزافزون او در میان زنان عضو لیگ بود.

نماد مقاومت: حادثه برافراشتن پرچم در لاهور

یکی از لحظات تعیین‌کننده در زندگی سیاسی جوان لیدی غلام حسین هدایت‌الله، در شهر لاهور رقم خورد. او در ۱۴ سالگی، پرچم اتحادیه بریتانیا (Union Jack) را از ساختمان دبیرخانه کشید و به جای آن، پرچم لیگ مسلمانان را برافراشت. این عمل نمادین، نه‌تنها یک نقطه عطف شخصی، بلکه بیانیه‌ای قدرتمند علیه سلطه سیاسی بریتانیا در هند به شمار می‌رفت. این اقدام، الهام‌بخش بسیاری شد و پیش‌درآمدی بر نقش کلیدی او در ادامه جنبش بود.

در فوریه ۱۹۴۷، او بار دیگر تظاهرات بزرگی را در لاهور رهبری کرد و خواهان پذیرش خواسته‌های لیگ مسلمانان توسط دولت بریتانیا شد. این راهپیمایی در حالی پایان یافت که او در رأس گروهی از زنان، پرچم لیگ را بار دیگر بر فراز دبیرخانه برافراشت؛ صحنه‌ای که در روایت استقلال پاکستان به یادگار مانده است.

فعالیت‌های بشردوستانه در دوران تقسیم

فعالیت‌های لیدی هدایت‌الله تنها با موفقیت سیاسی جنبش پاکستان پایان نیافت. پس از تقسیم هند، او خود را وقف بحران انسانی حاصل از مهاجرت‌های گسترده و خشونت‌های فرقه‌ای سال ۱۹۴۷ کرد. او به عضویت کمیته امدادرسانی زنان پناهنده درآمد و در تأمین غذا، سرپناه و مراقبت‌های پزشکی برای خانواده‌های آواره — به‌ویژه زنان و کودکان — تلاش‌های ارزنده‌ای انجام داد.

همدلی، توانایی‌های سازمانی، و حس بالای مسئولیت اجتماعی او، موجب تسکین درد و رنج هزاران نفر در یکی از پرتلاطم‌ترین دوره‌های تاریخ جنوب آسیا شد.

تقدیر و میراث

به‌پاس خدمات برجسته‌اش به آرمان پاکستان، لیدی غلام حسین هدایت‌الله نخستین زنی بود که از سوی «بنیاد کارگران جنبش پاکستان» نشان طلایی دریافت کرد. میراث او، سرشار از شجاعت، رهبری و خدمت اجتماعی است. او با شکستن موانع اجتماعی، راه را برای مشارکت سیاسی و ملی زنان مسلمان هموار کرد، آن هم در زمانی که چنین حضوری یک انقلاب محسوب می‌شد.

او زندگی بلند و پرثمر خود را وقف آرمان‌های استقلال، عدالت اجتماعی و توانمندسازی زنان کرد و سرانجام در سال ۲۰۱۷، در سن ۱۱۳ سالگی، چشم از جهان فروبست.

نتیجه‌گیری

لیدی غلام حسین هدایت‌الله تنها همسر یک رهبر سیاسی نبود؛ او خود یک کنشگر متعهد، سازمان‌دهنده ماهر، و نماد مقاومت و مشارکت سیاسی زنان مسلمان بود. مشارکت او در جنبش پاکستان و تلاش‌های بشردوستانه‌اش پس از تقسیم، او را به یکی از چهره‌های کلیدی تاریخ شبه‌قاره بدل ساخته است. زندگی او نمونه‌ای روشن از آن است که چگونه اعمال شجاعانه فردی، در کنار تعهد سازمانی، می‌تواند مسیر تاریخ ملت‌ها را رقم بزند.

https://www.mwnhub.com/read-detail.php?id=163

https://storyofpakistan.com/lady-ghulam-hussain-hidayatullah/