داستان فرهنگ سینمای پاکستان سرشار از نوستالژی، رشد، چالش‌ها و در نهایت افول است. روزهای طلایی سینماهای شلوغ، بلیت‌های ارزان و تماشاگران مشتاق جای خود را به درهای بسته، سالن‌های خالی و فرهنگی داده‌اند که برای بقا می‌جنگد. دلایل این افول چندوجهی هستند؛ از مشکلات اقتصادی گرفته تا تغییرات اجتماعی و ظهور پلتفرم‌های سرگرمی جایگزین.
نوستالژی گذشته
برای بسیاری از پاکستانی‌ها، سینما چیزی بیش از مکانی برای تماشای فیلم بود—یک تجربه جمعی که خانواده‌ها و دوستان را گرد هم می‌آورد. خاطرات بازدید از سینماهای نمادینی همچون کاپری و ونوس با احساسات خاصی همراه است. این مکان‌ها دسترس‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه بودند و به همین دلیل تفریح محبوب طبقه متوسط به شمار می‌رفتند.
برای مثال، سینمای کاپری تا زمان تعطیلی در ژوئن ۲۰۲۳ برای هر بلیت ۲۰۰ تا ۴۰۰ روپیه هزینه دریافت می‌کرد. فروخ رؤف، مالک آن، از دورانی یاد می‌کند که یک زوج می‌توانستند با کمتر از ۱۰۰۰ روپیه از تماشای فیلم و میان‌وعده لذت ببرند—در تضاد با قیمت‌های امروز که بین ۸۰۰ تا ۱۵۰۰ روپیه برای هر نفر متغیر است. هزینه‌های عملیاتی فزاینده، به‌ویژه هزینه‌های برق، بسیاری از این سینماها را به تعطیلی کشاند.
چالش‌های اقتصادی و اجتماعی
افزایش هزینه‌های زندگی بسیاری از خانواده‌ها را با درآمدی کم برای سرگرمی مواجه کرده است. این فشار مالی با افزایش قیمت بلیت‌ها و نبود انگیزه برای بازدید از سینماها تشدید می‌شود. صاحبان سینما در تلاش برای متعادل کردن هزینه‌های عملیاتی با قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه، با کاهش تعداد بازدیدکنندگان مواجه شدند.
علاوه بر موانع اقتصادی، هنجارهای اجتماعی نیز به طور تاریخی مانع از حضور مردم در سینما شده است. زنان تا پیش از این بدون همراهی اعضای مذکر خانواده اجازه بازدید از سینماها را نداشتند. با اینکه تلاش‌هایی برای ایجاد محیط‌های امن‌تر و فراگیرتر انجام شد، این تغییرات برای بسیاری از سینماهای سنتی بسیار دیر بود.
نقش بالیوود و ممنوعیت آن
برای دهه‌ها، فیلم‌های بالیوودی نقش مهمی در زنده نگه‌داشتن فرهنگ سینمای پاکستان ایفا کردند. بلاک‌باسترهایی با بازی ستارگانی همچون شاهرخ خان و سلمان خان تماشاگران زیادی را به سینماها کشاندند و به رونق سینماهای محلی کمک کردند. اما مجموعه‌ای از ممنوعیت‌ها بر محتوای هندی، به‌ویژه در سال ۲۰۱۹، ضربه شدیدی به این صنعت وارد کرد.
ممنوعیت فیلم‌های بالیوودی منجر به کاهش شدید حضور مردم در سینماها شد، زیرا تولیدات محلی نتوانستند این خلأ را پر کنند. با وجود موفقیت‌هایی همچون "جوانی پر نهی آنی" و "دی لیجند آف مولا جت"، نبود محتوای ثابت و باکیفیت، جذب تماشاگران را دشوار کرده است.
تأثیر سرویس‌های استریمینگ
ظهور پلتفرم‌هایی همچون نتفلیکس و آمازون پرایم جذابیت سینماهای سنتی را بیشتر کاهش داده است. این خدمات گزینه‌ای راحت و مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌دهند و به مخاطبان امکان می‌دهند تا از طیف گسترده‌ای از محتوا در خانه لذت ببرند. با کاهش توجه‌ها و عادی شدن استریمینگ، تلاش برای بازدید از یک سینما غیرضروری به نظر می‌رسد.
مشکلات صنعت و تلاش‌های احیا
سینمای پاکستان در تلاش است تا در میان این چالش‌ها هویت خود را شکل دهد. با اینکه این صنعت لحظاتی از احیا را تجربه کرده است، مانند موفقیت "دی لیجند آف مولا جت*، این موارد نادر هستند. فیلم‌سازانی همچون فضا علی میرزا بر نبود حمایت‌های نهادی تأکید دارند و به فقدان هیئت فیلم، سیاست‌های بیمه‌ای و بودجه مناسب اشاره می‌کنند.
علاوه بر این، محتوای ارائه‌شده اغلب با مخاطبان ارتباط برقرار نمی‌کند. منتقدان معتقدند که این صنعت تعداد زیادی فیلم متوسط تولید می‌کند که هم از نظر فنی و هم از نظر داستان‌پردازی ضعیف هستند. این شباهت به درام‌های تلویزیونی بیشتر تماشاگران بالقوه را از خود دور کرده است.
نسل زد و افول فرهنگ سینما
برای نسل زد، فرهنگ سینمای سنتی یک یادگار گذشته است. بسیاری از این نسل هرگز جادوی یک سالن شلوغ را تجربه نکرده‌اند و به‌جای آن به تماشای محتوا در دستگاه‌های شخصی عادت دارند. محدودیت‌های مالی و دسترسی محدود به فیلم‌های متنوع و باکیفیت، سینما رفتن را به گزینه‌ای غیرعملی برای نسل جوان تبدیل کرده است.
یک تجربه جمعی در حال ناپدید شدن
تعطیلی سینماها چیزی فراتر از از دست دادن یک تجارت است—این نمایانگر فرسایش یک تجربه جمعی است که زمانی جامعه را به هم پیوند می‌داد. بحث درباره نوع فیلم‌هایی که باید تولید شوند و چگونگی احیای فرهنگ سینما همچنان ادامه دارد، اما مسیر بازیابی دشوار به نظر می‌رسد.
داستان سینمای پاکستان داستانی از مقاومت و پتانسیل است، اما بدون تغییرات قابل توجه در محتوا، زیرساخت‌ها و حمایت‌های اجتماعی، احیای این فرهنگ ارزشمند همچنان نامعلوم باقی می‌ماند. آیا درخشش پرده نقره‌ای دوباره به همان میزان خواهد درخشید یا پرده برای همیشه افتاده است؟ فقط زمان نشان خواهد داد.
https://images.dawn.com/news/1193019/the-rise-and-fall-of-pakistani-cinema-culture
نظر شما