«تیکا» نهادی است که فعالیت‌های نخست‌وزیر ترکیه را در افغانستان به صورت مستقیم پیگیری می‌کند. دفتر مرکزی این نهاد در کابل است و در بعضی از ولایات دیگر، مانند هرات، مزارشریف و... نیز شعبه‌هایی دارد. تمام طرح‌های بازسازی، فرهنگی، اجتماعی و علمی از این طریق در افغانستان اجرا می‌شود. این نهاد اجازه هیچ گونه پاسخگویی به سفارت کشور ترکیه در کابل را ندارد و مستقیماً از دفتر نخست‌وزیر ترکیه هدایت می‌شود.
در سال‌های اخیر، بخش عمده این روابط از طریق معاون اول ریاست جمهوی، «ژنرال دوستم» صورت می‌گرفت و با معاون دوم ریاست اجرائیه، استاد «محقق» نیز رابطه خوبی دارد. تعهدات دولت ترکیه به افغانستان، از قبیل مشارکت در ساخت مدارس، دانشگاه و مساجد، بخش صحّت، آموزش و رسانه را این نهاد انجام می‌دهد.
ترکیه از طریق تیکا بر دولت افغانستان فشار آورد تا مدارس افغان‌ـ ترک را که سال‌ها در ولایات مختلف این کشور فعال بودند، زیر نظر دولت ترکیه قرار دهد. مخالفت مردم و دانش‌آموزان با این سیاست منجر به تعارض‌های متعددی میان دولت ترکیه و افغانستان شده‌است. ریشه این مسئله به مقابله دولت ترکیه با نهضت خدمت به رهبری «فتح‌الله گولن» برمی‌گردد. بر این اساس، دولت ترکیه از تمام کشورهایی که با این نهاد همکاری دارند، خواسته‌است تا به درخواست دولت ترکیه، این مدارس را یا تعطیل نمایند و یا مدیریت آن را در اختیار دولت ترکیه قرار دهند.
تیکا برنامه‌های مختلفی را در افغانستان در دست اجرا دارد که شامل موارد زیر است:
۱. حمایت از روابط دوجانبه دولت ترکیه با دولت و کشور افغانستان
۲. حمایت از برنامه‌های آموزشی زبان ترکی
۳. حمایت از اقوام ترک‌تبار در افغانستان
۴. فراهم کردن زمینه رشد تجارت و واردات کالا به افغانستان
۵. تقویت مدارس و نهادهایی که به فرهنگ و زبان ترکی توجه می‌کنند
۶. توجه به مطالبات سیاسی دولت افغانستان با هماهنگی با دولت ترکیه در بخش زیرساخت‌های کشور
۷. تقویت روابط فرهنگی دو کشور از طریق اعطای هزاران بورسیه تحصیلی در هر سال تحصیلی
۸. اولویت دادن به مردم ترک‌تبار در برنامه‌های آموزشی و بورسیه‌های تحصیلی
۹. هدایت سرمایه‌گذاری افغان‌ها در ترکیه
خاطرنشان می شود نهاد تیکا با حمایت از سیاست‌های دولت ترکیه در افغانستان، تلاش می‌کند تا در رقابت با کشورهای رقیبی مانند ایران و عربستان، به افزایش حضور خود در افغانستان ادامه دهد. از این رو، سطح روابط تجاری دو کشور افغانستان و ترکیه در سال‌های اخیر رشد بی‌سابقه‌ای داشته‌است و امروزه کالاهای ترکی به عنوان کالاهای باکیفیت در بازار افغانستان شناخته شده‌اند.
نظر شما