بنیاد اسلامی بنگلادش یک سازمان غیر انتفاعی وابسته به وزارت دین دولت بنگلادش برای تبلیغ اسلام و خدمات عام المنفعه است.
 
این بنیاد به دستور شیخ مجیب الرحمان رئیس جمهور وقت بنگلادش در تاریخ ۲۲ مارس سال ۱۹۷۵ میلادی تأسیس شد. به دستور وی مسجد بیت المکرم و اسلامیک آکادمی که در مرکز شهر داکا وجود داشتند جزء اموال و ثروت بنیاد اسلامی بنگلادش گردید و دفتر بنیاد در مسجد بیت المکرم بود. سالیان بعد دولت زمینی  در منطقه اگَر گاون (دهکده آقا) واقع به طرف شمال غرب از منطقه مرکزی شهر داکا برای  بنیاد اختصاص داد و ساختمان بلندی در آن بنا نمود و اکثریت بخش های بنیاد به آنجا منتقل شد. غیر از دفتر مرکزی بنیاد در داکا در ۷ استان کشور و ۶۴ شهرستان ؛ دفتر دارد همچنین در شهر های مختلف کشور ۷ مرکز بری تربیت ائمه مساجد و ۲۹ مرکز تبلیغی دارد.
 
مدیر کل و مدیران بخش های مختلف بنیاد، امام و خطیب مسجد بیت المکرم و مسؤلین عالیرتبه ؛  مدیریت و حسابدار بنیاد از سوی وزارات دین منصوب می شوند.
 ما باقی کارمندان زیر نظر مدیر کل بنیاد استخدام می شوند. در حال حاضر تعداد کارمندان بنیاد حدود ۱۲۰۰ نفر هستند. کارمندان بنیاد قانوناَ بعنوان کارمندان دولت محسوب نمی شوند. بجز مسؤلین بخش های مدیریت و حسابداری که مستقیماَ از سوی وزارت دین منصوب می شوند، دیگر کارمندان بنیاد مثل کارمندان سایر سازمان های خیریه مشمول قانون کار هستند، البته عملاَ امتیازات آنان حدوداَ مشابه امتیازات کارمندان دولت می باشد.
هزینه های بنیاد از درآمد اموال و ثروت خود (اجاره مغازه های سوپر مارکت بیت المکرم و فروش کتاب) و اعتبار وزارت مذهب تأمین می شود. 
 
اینجا قابل ذکر است که مسجد بیت المکرم که در حال حاضر بعنوان مسجد ملی تلقی می شود یکی از بزرگترین مساجد جهان می باشد؛ گفته می شود که این مسجد دهمین مسجد جهان است. از نظر معماری بر خلاف سایر مساجد جهان این مسجد شبیه به کعبه است.
در سال ۱۹۵۹ میلادی خانواده بَؤانی که یکی از ۲۲ خانواده سرمایه دار بزرگ در پاکستان آن زمان بود (زمانی که بنگلادش پاکستان شرقی بود) تصمیم گرفت که یک مسجد بزرگ در داکا بسازد و همچنین یک مرکز تحقیقات اسلامی تأسیس کند و برای این کار آقای عبد اللطیف بَؤانی و برادرزاده وی آقای یحیی بَؤانی ۸.۳ اِکر (حدود ۳.۳۶ هکتار) زمین اختصاص دادند که ساختمان اصلی مسجد در مرکز آن است و شامل سوپر مارکت، باغچه و یک استخر نیز هست. آنان در کنار ساختن مسجد بیت المکرم با کمک علمای اسلامی , محلی مرکزی بنام «دار العلوم» تأسیس کردند، البته در سال ۱۹۶۰ میلادی اسم «دار العلوم» تغییر نمود و نام آن اسلامیک آکادمی گذاشته شد و بعنوان شعبه ای از مؤسسه مرکزی تحقیقات اسلامی (Central Institute of Islamic Research) که مرکزش در کراچی بود محسوب گردید.
 
اولین بار در ۲۵ ژانویه سال ۱۹۶۳ میلادی در مسجد بیت المکرم نماز خواندن آغاز شد. البته اتمام کار ساختن مسجد بطور کامل تا سال ۱۹۶۸ میلادی طول کشید. ساختمان اصلی مسجد ۸ طبقه است و طبقه همکف برای سوپر مارکت و طبقه های بالا برای مسجد اختصاص داده شده است. در زمان ساختن ظرفیت آن ۳۰ هزار نفر نمازگذار بود. البته مساحت سوپر مارکت از پشت مسجد به طرف جنوب تا انتهای زمین متعلق به بیت المکرم و نیز به طرف شرق از مسجد امتداد دارد و بعداَ به کمک عربستان سعودی مسجد به طرف شرق توسعه داده شد و در حال حاضر ظرفیت آن ۴۰ هزار نفر نمازگزار است.
از طرف دیگر اسلامیک آکادمی سازمان خیلی بزرگ نبود و کار هایَش محدود به تحقیقات اسلامی بود. چون اسلامیک آکادمی وابسته به کراچی بود گردانندگان آن در هنگام جنگ استقلال از وحدت پاکستان حمایت می کردند. به همین دلیل بعد از استقلال بنگلادش دولت آن را تعطیل نمود و ساختمانش در کنار مسجد بیت المکرم تا زمان تاسیس بنیاد اسلامی غیرفعال بود. بعداَ این ساختمان تخریب گردیده زمینش به سمت قسمت شمال غربی (سوپر مارکت مسجد بیت المکرم) توسعه داده شد.
در سالهای اولیه، بنیاد اسلامی فعالیت چندانی نداشت. بعداَ از سال ۱۹۷۹ میلادی دولت ضیاء الرحمان به آن توجه ویژه ای داشت و در پی آن فعالیت آن رونق گرفت.
بخش های مختلف بنیاد اسلامی شامل بخش های مدیریت، حسابداری، کتابخانه مرکزی ، انتشارات، دائره معارف اسلامی، ترجمه، تحقیقات، تربیت ائمه مساجد، تأسیس کتابخانه های اسلامی در مساجد، آموزش عمومی کودکان و بزرگسالان در مساجد و رفاه اجتماعی است.
بنیاد اسلامی تا به حال بیش از پانصد عنوان کتاب منتشر کرده است. بیشترین کتابها ترجمه است که شامل کتب احادیث، تفاسیر قدیمی، تاریخ، سیره، فقه، عقاید، زندگینامه متفکران اسلامی قدیمی و غیره است. موضوعات کتب اساسی شامل امور اسلامی، تاریخ اسلام، اقتصاد اسلامی، سیر تاریخی مسلمانان در بنگلادش، میراث فرهنگی مسلمانان بنگلادش، کتب اسلامی برای کودکان و نوجوانان و غیره است. البته در سال های اخیر کتاب های مختلف در مورد جنگ استقلال بنگلادش و در ستایش شیخ مجیب الرحمان نیز منتشر شده است.
در خصوص انتخاب کار ترجمه، بخش مربوطه در بنیاد اسلامی تصمیم می گیرد و کار را برای ترجمه به افراد بر اساس حق الزحمه واگذار می کند و به ندرت پیش می آید که کسی از طرف خود برای ترجمه کتابی پیشنهاد کند و بنیاد اسلامی آن را قبول کند. کار های اساسی را افراد خودشان انجام می دهند و برای انتشار آن به بنیاد اسلامی پیشنهاد می کنند و اگر بنیاد پسندید آن را منتشر می کند. پژوهشهای بنیادی از طرف بنیاد به چشم نمی خورد و آنچه که بعنوان تحقیق انجام داده می شود غالباَ تقلیدی است.
بخش دائرة المعارف اسلامی بنیاد اسلامی؛ بیش از یک دهه پیش یک «دائرة المعارف اسلامی» به زبان بنگالی ۲۸ جلدی تدوین کرد. در حال حاضر این بخش مشغول به تدوین «دائرة المعارف اسلامی نوجوانان» است.
البته به هر حال، انتشار کتاب بعنوان یکی از کارهای اساسی بنیاد اسلامی به چشم می خورد.
همچنین بنیاد اسلامی یک ماهنامه اسلامی و یک ماهنامه برای کودکان و نوجوانان نیز منتشر می کند.
بنیاد اسلامی یک چاپخانه دارد و همه کتب و مجلات بنیاد در چاپخانه خود چاپ می شود.
بخش تربیت ائمه مساجد بنیاد اسلامی به ائمه و مؤذن های مساجد در کنار تقویت معلومات اسلامی آنان در امور مختلف اجتماعی و حرفه ای نیز آموزش می دهد که شامل مسائل بهداشتی، معالجات ابتدائی، علوم تجربی، آموزش کامپیوتر، محیط زیست، درختکاری و غیره می باشد.
بخش رفاه اجتماعی بنیاد اسلامی از مردم زکات دریافت می کند، گرچه افراد کمی زکات خود را به بنیاد اسلامی می دهد. بعضی ها برای جلب رضایت دولت قسمتی از زکات خود را به آن می دهند.
زیر نظر این بخش یک سازمان خیریه برای ائمه و مؤذن های مساجد تأسیس شده تا به نیازمندان کمک کند. همچنین زیر نظر این بخش برنامه ای وجود دارد برای یاد دادن لباس دوزی به زنان فقیر و اعطای دستگاه لباس دوزی به آنان. البته فعالیت این بخش چندان چشمگیر نیست. همچنین در این بخش، یک بیمارستان برای معالجه کودکان بی سرپرست (بطور رایگان) در شهر تونگی نزدیک داکا وجود دارد.
بر اساس برنامه آموزش عمومی کودکان و بزرگسالان در مساجد، به بعضی از ائمه مساجد شهریه ماهانه داده می شود تا آنان کودکان و بزرگسالان را آموزش اسلامی دهند. 
سابقاً شخصیت های برجسته مسلمان عهده دار مقام مدیر کل بنیاد اسلامی می شدند. در دوره پاکستان مرحوم ابو الهاشم برای چندین سال مدیر اسلامیک آکادمی بود که یک اندیشمند مسلمان بود. بعداَ آقای شمس العالم سالیان دراز مدیر کل بنیاد اسلامی بود که وی نیز یک اندیشمند برجسته بود. ولی در طول بیش از یک دهه اخیر سلایق سیاسی بر انتخاب مدیر کل سایه افکنده و افرادی منصوب شده اند که صلاحیت این جایگاه را نداشته اند و در نتیجه نسبت به عملکرد آنان اعتراضات عمومی شکل گرفته است. به عنوان مثال در دوره مدیر کل قبلی (شمیم افضل) این موضوع رخ داد و یک جنجال بزرگ شکل گرفت. دبیر کل فعلی بنیاد که اخیرا منصوب شده، آقای انیس محمود می باشد. 
* * *