کنفرانس بین المللی چند زبانه " ادبیات در قرن بیست و یکم" در تاریخ ۴-۵ سپتامبر ۲۰۲۱ در موسسه دان باسکو دهلی برگزار کرد. این مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی در حوزه ادبیات تاکنون بیش از ده سمینار ملی و بین المللی در سراسر هند برگزار کرده است. اهداف این مرکز تجزیه و تحلیل انتقادی علوم اجتماعی و ترویج و حمایت از دانشمندان نسل جوان این کشور است. مرکز مورد نظر علاوه بر برگزاری کنفرانس و سمینار ها در دهه گذشته، ۵۰ کارگاه آموزشی ، ۴۰ برنامه آموزشی در شهرهای مختلف هند برگزار کرده است..

این کنفرانس میزبان دانشمندان  زبان های اردو ، هندی ، انگلیسی ، فرانسوی ، عربی ، فارسی ، مراتی ، بنگالی ، سانسکریت و تامیل  بوده است و از سه کارشناس و شخصیت ادبی متعلق به آن رشته ادبی در هر زبان  دعوت کرده بود تا نظرات خود را در این زمینه بیان کنند. هدف از این کنفرانس آشنا سازی با گفتمان های ادبی فعلی زبان های مختلف بود تا در آینده با توجه به تحقیقات نوین در عرصه ادب جهانی تعاملات بهتر و گام های هماهنگ تری برداشته شود

دکتر علیرضا قزوه معاونت رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران در دهلی نو؛ پروفسور اخلاق آهن استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو دهلی و مهدی باقر خان شاعر و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی به دعوت رسمی دکتر جاوید ظفر مدیریت موسسه میزبان در جلسه ویژه ادبیات فارسی این کنفرانس حضور داشتند. این کنفرانس علاوه بر شکل حضوری محدود در حد چهل نفر میهمان به صورت مجازی نیز انعکاس بسیار خوبی داشت. 

استاد اخلاق آهن ضمن تشکر از برگزار کنندگان این گردهمایی  ادبی بر سه نکته تاکید کرد و گفت: فارسی در هند هیچ وقت زبان خارجی نبوده است بلکه از نظر فرهنگی  تمدنی زبان این منطقه بوده است و بیش از ۱۰۰۰ سال فارسی زبان فرهنگی ما بوده است چنانچه امروز میراث عظیمی از فارسی در مراکز علمی، آموزشی و دانشگاهی ما موجود هست. نکته دوم این بود که سرآغاز روندهای تازه در فارسی هم مانند زبان های دیگر در مناطق آسیایی تحت تاثیر غرب بوده کما اینکه از اشعار بهار و دیگران برمی آید که انها به تجدد توجه ویژه ای داشتند و بعد از آن روش جدیدی به نام شعر نیمایی به وجود آمد و نکته سوم روندهای معاصر بوده اند و در این مقوله ادبیات اتقلاب اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. او افزود: به نظرم نوآوری هایی که فارسی شاهد آن بوده است هیچ ادبیاتی در دنیا چنین تجربه سازنده ای را نداشته است. ما الان در ایران ادبیات دفاع مقدس داریم، ادبیات عاشورایی و آئینی داریم و اخیرا سبک بیدلانه هم در شعر و ادب فارسی ایران به چشم می خورد و دراین خصوص تلاش های استاد شفیعی کدکنی،  احمد عزیزی، حسن حسینی و دکتر قزوه را می توان نام برد. همچنین شعر و ادب فارسی در افغانستان بیانگر شرایط و درگیری های سیاسی  اجتماعی آن کشور می باشد و همچنین تاجیکستان و فارسی سرایان مقیم کشورهای غربی از ویژگی های خاص خود برخوردار هستند.

ناگفته نماند که قبل از وی مهدی باقرخان در آغاز این جلسه برای حضاری که محققان ادبیات گوناگونی بودند در رابطه با ارزش و اهمیت زبان و ادبیات فارسی برای مردم شبه قاره صحبت کرد و گفت:

اگر ما به عنوان هندی باور داریم که اردو، زبان و فرهنگ ماست، فارسی مادر آن زبان و حریم آن فرهنگ است. فارسی حاوی هویت تاریخی  و فرهنگی همه هندی هاست، این زبان با گذشته ما به نوعی گره خورده است که اگر ما خودمان از آن صیانت نکردیم تشخص و تمدن خود را از دست خواهیم داد. او ادامه داد: در بین این همه اخبار منفی و تاسف بار تنها رخداد مثبت و امیدبخش برای ادب دوستان این است که اخیرا دانشمندان ما به این نکته رسیدند و رسما در مصوبه آموزشی سال ۲۰۲۰ اعلام کردند که دیگر فارسی از جمله زبان های خارجی محسوب نخواهد شد، بلکه فارسی همچون سانسکریت وغیره .. زبان کلاسیک این کشور به شمار خواهد رفت. او افزود: در هیچ ادبیات دنیا مطالبی بشردوستانه، محتوای اخلاقی و مضامین سازنده ای به اندازه فارسی وجود ندارد. وی با ذکر این که کاش ادبیات تنها بیانگر روند اجتماعی زمان خود نباشد بلکه سازنده جوامع دوران خود باشد سخنانش را به اتمام رساند.

دکتر علی رضا قزوه به عنوان سخنران اصلی این جلسه در باره نقش مهم ادبیات در یک جامعه سخن گفت و یادآور شد که زبان فارسی از ادبیات و شعر باپشتوانه ای بیش از هزار ساله برخوردار است و در سرزمین شبه قاره نیز زبان فارسی و نثر فارسی و شعر فارسی هزار سال تجربه را با خود همراه کرده است و از همان آغاز شکل گیری ادبیات و شعر فارسی در سبک خراسانی شبه قاره هند نیز دست کم بیست شاعر مطرح به زبان فارسی معرفی کرده است و نثر شکوهمند علی هجویری و شعر استوار مسعود سعد سلمان از نمایندگان مشهور این زبان هستند که هزار سال سابقه را یدک می کشند. امروز زبان فارسی با چالش های زیادی روبروست. ادبیات و شعر هنر اول و اصیل بوده و جایگاه حکیمان و بزرگان بوده و امروز متاسفانه جایگاهش توسط هنرمندان سطحی رشته های موسیقی و سینما غصب شده و سلبریتی ها که سطحی ترین هنرمندان هستند بر صندلی حکیمان تکیه زدند و ادبیات دنیا را به ادبیاتی نازل و سطحی بدل کردند. شما جنگ جهانی دوم را ببینید همه فکر می کنند عامل این جنگ فردی به نام هیتلر بوده در صورتی که جنگ جهانی دوم را ادبیات فاشیستی آن کشور رقم زده است . وقتی ادبیات یک کشور پاک نباشد و ادیبان واقعی و حکیمان برجایگاه واقعی خود تکیه نزده باشند آن وقت ادبیات فاشیستی و ادبیات ضد ادبیات و سطحی شکل می گیرد. خوشبختانه در سرزمین هند ادیبان واقعی و بزرگی چون امیرخسرو دهلوی و بیدل دهلوی و علامه حکیم اقبال لاهوری را داریم و تنها عمل کردن به تفکرات همین علامه اقبال لاهوری کافی ست تا در کل شبه قاره و هند و پاکستان و افغانستان دیگر شاهد این جنگ ها و کشت و کشتارها و درگیری ها نباشیم اما وقتی ادبیات نادیده گرفته می شود و به جای حکیمان و اندیشمندان سلبریتی ها حرف می زنند وضع دنیا بهتر از این نیست. به نظر من در قرن بیست و یکم دنیا باید در کنار نوآوری و تجدد  به سنت های ادبی اصیل خود بازگشت خردمندانه و هوشیارانه داشته باشد و مواظب سلبریتی ها که موریانه های باغ هنر و ادبیات و فرهنگ هستند باشد. متاسفانه ویروس کرونا سلامت جهان را به مخاطره  انداخته است همان طور که سلبریتی ها اندیشه و فکر و هنر و فرهنگ مردم جهان را به سمت تهی شدن سوق می دهند و وظیفه ادبیات در این بین بسیار سنگین است.